آموزش راه اندازی بوت چندگانه (multibooting)

یک روش برای داشتن چندین سیستم عامل بر روی یک کامپیوتر بدین صورت است که سیستم عامل های مختلف به طور مستقل از هم،بر روی دیسک های فیزیکی یا پارتیشن های منطقی مختلف نصب می شود و زمانی که سیستم بوت می شود یک منو با نام سیستم های عامل ظاهر می شود و شما می توانید هریک را که خواستید انتخاب کنید و وارد همان سیستم عامل شوید.

اولین نکته ای که در این مورد باید مدنظر داشته باشید،این است که برای داشتن راه اندازی چندگانه،ابتدا باید فضای حافظه را به تعداد سیستم عامل هایی که می خواهید بر روی کامپیوتر داشته باشید،به قسمت های مجزا و جدا از هم تقسیم کنید. و البته غیر از این قسمت ها،باید قسمت هایی از حافظه تان را هم برای ذخیره داده ها و اطلاعاتتان کنار بگذارید که بعدا” درباره این موضوع دقیق تر صحبت می کنیم.
اگر کامپیوتر شخصی شما،بیش از یک هارددیسک دارد،تعریف و مشخص کردن این فضاهای جدا از هم برای هر سیستم عامل ساده است و می توانید هر هارددیسک را برای یک سیستم عامل کنار بگذارید. اما غالبا” کامپیوترهای خانگی دارای یک هارددیسک هستند.

پس شما در ابتدا مجبورید آن را به چندین قسمت یا پارتیشن تقسیم کنید. اولین سکتور هر هارد دیسک فضایی است که تحت عنوان رکورد راه انداز اصلی (Master boot record )یا MBR شناخته می شود. MBR شامل یک جدول پارتیشن (antition table ) است که مشخص می کند هارد چگونه باید به چهار قسمت منطقی اصلی (aryprim ) تقسیم شود از آن جایی که چهار قسمت معمولا” کافی نیست. یک قسمت اصلی می تواند تحت عنوان پارتیشن الحاقی (logical partition) مختلف را تعریف کند.

وقتی pc بوت می شود،سیستم Blos کامپیوتر که در حافظه ثابت و بدون تغییر CMOS ذخیره شده است،به دنبال یک وسیله راه انداز مناسب که می تواند یک دیسک فلاپی یا CD-Rom باشد،می گردد (با توجه به پیکربندی Blos )اگر مناسب ترین و یا به عبارتی اولین وسیله راه اندازی مناسب تعریف شده روی Blos شما،هارددیسک کامپیوتر باشد،Blos قسمت MBR حافظه را می خواند و شروع به اجرای تعدادی کد راه انداز که در آن جا وجود دارد می کند. کد راه انداز (boot code )به سراغ جدول پارتیشن فعال را مشخص سازد،سپس اطلاعاتی که تحت عنوان boot sector volume شناخته می شوند را در ابتدای آن پارتیشن load می کند.

در سیستم عامل هایی که بر پایه ویندوز NT هستند. مثل ویندوز XP ،load کننده سیستم عامل فایلی است که تحت عنوان NTLDR نامیده می شود. اگر روی سیستم تک پارتیشنی کار می کنید،مابقی فرآیند بسیار سر راست است.

NTLDR یا معادل آن،بار کردن سیستم چند پارتیشنی،ابتدا از شما سئوال می شود که راه اندازی از کدام پارتیشن فعال و سیستم عامل موجود در آن ادامه بدهید و یا کنترل را به پارتیشن فعال و سیستم عامل موجود در آن ادامه بدهید و یا کنترل را به پارتیشن دیگر (و سیستم عامل دیگر ) انتقال بدهید. این منو دارای یک بازه زمانی است،که پس از طی شدن این زمان از پیش تعیین شده و انتخاب نشدن هیچ یک از گزینه های منو توسط شما،سیستم عامل پیش فرض به طور خودکار راه اندازی می شود.
اگر بخواهید ببینید که چگونه منوی راه اندازی بر روی سیستم ساخته می شود می توانید نگاهی به محتویات فایل سیستمی c:boot.ini بیاندازید یا کنترل پانل (panel control ) را باز کرده و system را انتخاب و پس کلید Advanced را انتخاب کرده و دکمه Setting را که در start up and Recoveny قرار دارد فشار دهید و به محتویات system start up نگاه کنید.

● پارتیشن بندی
حال اجازه بدهید ببینیم که پارتیشن ها چگونه مدیریت می شوند و چگونه می توان چندین سیستم عامل را روی سیستم نصب کرد.
ما قویا” توصیه می کنیم که ابتدا یک نسخه پشتیبان از سیستم تان تهیه کنید و یک دیسک نجات (Rescue Disk ) هم قبل از دستکاری پیکر بندی هارد دیسک برای خودتان تهیه کنید. ویندوز به گونه ای ساخته شده که توانایی مدیریت پارتیشن ها را دارد،اما این شیوه های مدیریتی بسیار ابتدایی اند و ممکن است باعث ایجاد رفتارهای مخرب شوند. یعنی ممکن است مقداری از اطلاعاتی را که اکنون رو ی حافظه تان می باشد از دست بدهید و احتمالا” در پروسه تبدیل سیستم موجود به یک سیستم راه انداز چندگانه دچار مشکلات جدی گردید. به این منظور می توانید مثلا” از ابزاری مثل Norton partition Magic8.0 (با قیمت 95/69 دلار از http://www.Symantec.com ) که به شما اجازه تغییر اندازه، حرکت و دستکارهای دیگر پارتیشن ها را بدون ایجاد خرابی و مشکل می دهد، استفاده کنید.

این نرم افزار یک ویزارد دارد که به طور خودکار شما را برای نصب یک سیستم عامل دیگر روی ماشینی که در حال کار کردن بر روی آن هستید،راهنمایی می کند. اما اگر قصد استفاده از برنامه های کمکی را ندارید احتمالا” مجبورید هارددیسک را دوباره پارتیشن بندی کنید و سیستم عامل تان و سایر نرم افزارهای کاربردی را بر روی آن نصب کنید.
برای انجام این کار شما باید سیستم تان را با CD ویندوز بوت کنید. سپس پارتیشن فعلی ویندوز را حذف کنید و بعد پارتیشن های جدیدی با اندازه های مورد دلخواهتان ایجاد کنید.

سپس باید فرآیند نصب ویندوز را در یکی از پارتیشن ها کامل کنید. و بعد دوباره با CD سیستم عامل بعدی که می خواهید روی ماشین تان نصب شود سیستم تان را بوت کنید و آن سیستم عامل را هم روی یک پارتیشن دیگر نصب کنید. اگر سیستم عامل بعدی که قصد نصب آن را دارید نسخه ای از Linux باشد،شما دو گزینه برای انتخاب در اختیار دارید: یکی (Linux Loader ) LILO و دیگری GRUB (Grand Unified Boot Loader ) می باشد که در حقیقت عملی مشابه NTLDR را راه اندازی انجام می دهد و به شما این اجازه را می دهد که درطی فرآیند بوت شدن و بالا آمدن سیستم،سیستم عامل خودتان را انتخاب کنید.


● داده ها را کجا ذخیره کنیم
زمانی که چندین پارتیشن روی هارددیسک خود دارید،با این سوال مواجه می شوید که حالا کجا باید داده هایتان را ذخیره کنید. اگر زمان زیادی را با یک سیستم عامل کار کرده باشید،این حس در شما ایجاد می شود که داده هایتان را در همان پارتیشن که سیستم عامل در آن قرار دارد، ذخیره کنید. اما اگر قصد داشته باشید که داده هایتان را به صورت متمرکز نصب کنید و به سیستم عامل خاصی وابسته نباشید،باید یک پارتیشن منطقی اضافی اختصاصی برای داده ها ایجاد کنید.

در این صورت با هر سیستم عاملی که بالا بیاید،آن سیستم عامل توانایی دیدن محتویات سایر پارتیشن های منطقی موجود روی هارد شما را دارد. برای مثال،ویندوز XP توانایی دیدن فایل هایی که روی پارتیشن های FAT و NTFS قرار دارند را دارد.
شما می توانید این فرایند را با نرم افزار Partition Magic کنترل کنید یا در کنترل پانل ویندوز به management computer و از آنجا به Storage و بعد (Local ) Disk Management بروید،روی یک پارتیشن کلیک راست کنید و Change Drive Leter را انتخاب و سپس paths را برگزینید.

(اگر plugin مدیریت دیسک به درستی کار نکرد،شما ابتدا باید به طور موقت فایروال ویندوز را در سرویس پک 2 غیر فعال کنید.) لینوکس هم می تواند FAT و در بعضی موارد NTFS را ببینید و به طور مستقیم به آن ها دسترسی داشته باشید. اگر شما ترجیح بدهید که بعضی پارتیشن های موجود را مخفی کنید. این مساله با تغییر جدول پارتیشن با استفاده از Partition Magic و یا سایر نرم افزارها،امکان دارد. اما این را بدانید که این راه حل چندان مطمئنی برای امنیت سیستم تان نیست چون این پارتیشن های مخفی توسط هر کسی که به ابزارهای مشابه دسترسی داشته باشد،قابل دیدن هستند.


● ماشین های مجازی
یک شیوه متفاوت دیگر برای داشتن چندین محیط متفاوت بر روی یک PC این است که بعضی از آن ها را در ماشین های مجازی(VMS ) اجرا کنیم. ماشین های مجازی در حقیقت شیوه ای برای شبیه سازی کامل سخت افزار کامپیوتر از طریق نرم افزار است. زمانی که شما فقط یک سیستم عامل بر روی کامپیوترتان دارید،می توانید یک ماشین مجازی هم داشته باشید که سیستم عامل مخصوص و مجزای خود را روی ماشین اختصاصی خود داشته باشد.

ماشین های مجازی دارای مزایای زیادی اند،از جمله داشتن چندین سیستم عامل در کنار هم و به صورت متقارن،به طوری که هر VM ،می تواند آدرس IP خاص خود و اتصال شبکه مجازی خود را داشته باشد و در نتیجه شما می توانید با این ماشین های مجازی و IP های جدا از هم،یک شبکه کامپیوتری کوچک را با یک PC شبیه سازی کنید.

یکی دیگر از مزایای VM این است که شما از یک ماشین مجازی می توانید به عنوان نسخه پشتیبان سیستم تان استفاده کنید. یک روش دیگر برای داشتن نسخه پشتیبان از سیستم استفاده از نرم افزاری مثل Norton Ghost است که عملکرد آن دقیقا” مثل این است که از محتویات هارد دیسک عکس می گیرد آن ها را فشرده می سازد و در یک فایل ذخیره می کند.

یکی از مشکلات ماشین های مجازی پایین آوردن سرعت سیستم می باشد. و دیگری هزینه اضافی است که باید بابت نرم افزار ماشین مجازی پرداخت شود. دو نرم افزار معروف ماشین مجازی برای PC ها عبارتند Umware workstation و Microsoft virtualpc هر دوی این نرم افزارها یک کار مشابه را انجام می دهند :شما یک ماشین مجازی جدید ایجاد می کنید پارامترهایی از جمله مقادیر RAM در فضای هارد مشخص می شود و سپس سیستم عامل انتخابی شما بر روی ماشین مجازی نصب می شود. پس از آن یک کنسول کوچک به شما اجازه می دهد که یک ماشین مجازی را برای شروع کردن انتخاب کنید.


● استفاده از امکانات یونیکس بدون یونیکس
گاهی اوقات نیازی نیست که شما عامل را روی PC خود داشته باشید و فقط می خواهید به بعضی از ویژگی های خاص و توانایی های آن سیستم عامل دسترسی داشته باشید. برای مثال،اگر شما نیاز به اجرای نرم افزاری که بر مبنای یونیکس است،داشته باشید.

کتابخانه DDL پویای cygwin یک رابط برنامه نویسی شبیه به یونیکس ایجاد می کند که به بسیاری از برنامه ها که برای آن سیستم عامل طراحی شده اند اجازه شدن در محیط ویندوز را می دهد. در اصل،آن برنامه ها تصور می کنند که به سرویس های یونیکس و توانایی های مورد انتظار دسترسی دارند. (cygwin فرمان های باینری را چندان خوب اجرا نمی کند لذا،شما مجبورید که آن ها را از کد اصلی دوباره کامپاتل کنید.) cygwin همچنین یک shell خوب و جعبه ابزار که به شما اجازه دسترسی کامل به خط فرمان یونیکس را می دهد در اختیارتان قرار می دهد،که از دستور cmd.exe در اعلان ویندوز xp بسیار قوی تر و بهتر است( این اعلان به شما اجازه دسترسی مستقیم به فایل های NTFS موجود ذخیره شده در خارج از cygwin را با ایجاد دایرکتوری های likecygdrivec می دهد.)

این مقاله فقط می تواند گوشه چشمی به پدیده مدیریت چند سیستم عامل در یک ماشین باشد. به خصوص در سخت افزارهای قدیمی تر این مدیریت بسیار پیچیده تر می شود که موضوع آن در این مقاله نمی گنجد. شما با به کار بردن یکی از تکنیک های بحث شده در این مقاله،می توانید چندین سیستم عامل و محیط نرم افزاری را در ماشین خود داشته باشید و به راحتی با آن ها کار کنید و در وقت و هزینه خود صرفه جویی نمایید.

پاکسازی کامپیوتر و افزایش سرعت سیستم

این حرفی است که اگر کامپیوتر داشته باشید حتما برای یکبار که شده به زبان خواهید آورد. پس اگر کامپیوترتان کند است و قصد خرید یک کامپیوتر جدید را هم ندارید ، این مطلب را بخوانید.
لازم است بدانبد که دلایلی چند برای کند شدن کامپیوتر وجود دارد که از جمله آنها میتوان به این موارد اشاره کرد:

1. پاک کردن کوکی ها، فایلهای اینترنت و فایلهای هیستوری
قدم بعدی خلاصی از دست کوکی ها، فایلهای اینترنت موقتی و فایلهای History است که بدان نیاز ندارید. برای این کار باید به کنترل پنل بروید

Windows 2000 :
Start button_Settings_Control Panel_Internet Options

Windows XP :
Start button_Control Panel_Network and Internet Connections_Internet Options

اگر در یافتن مسیر های بالا مشکل داشتید به اینترنت بروید و در Internet Explorer روی tools کلیک کرده و internet option را انتخاب کنید. وقتی در تب General هستید به وسط و قسمت temporary internet files نگاه کنید، روی دکمه delete cookies کلیک کرده و ok که ظاهر میشود را بزنید. روی دکمه delete files کلیک کنید و روی ok کلیک کنید. روی دکمه clear history کلیک کنید و روی yes بزنید. در نهایت روی دکمه apply بزنید و با زدن کلید ok از internet options خارج شوید.

2. تمیز کاری دیسک
گاهی اوقات انجام کارهای بالا ،کار تمیز کاری را کامل نمیکند برای تمیز کردن دیسک روش زیر توصیه میشود.
روی دکمه start کلیک کنید . روی programs کلیک و به accessories بروید. system tools را انتخاب کنید تا هارد درایو C شما تمیز شود . اگر تاکنون اینکار را نکرده اید ، اجرای آن ممکن است دقایقی چند طول بکشد. وقتی فایل ها یافته شد ،یک باکس ظاهر میشود که به شما میگوید وقتی دیسک را تمیز میکنید، چقدر فضا بدست خواهید آورد. تمامی کادرهای کوچک را علامت بزنید. (در صورت لزوم برای دیدن این کادرها با یک تب disk cleanup کلیک کنید) دکمه ok یا yes را برای هر اعلانی بزنید. وقتی کار تمام شد،این کادر محو میشود.

3. اجرای برنامه ها و screensaver ها
اگر برنامه یا screen saver ی در حال اجراست ،آنها را خاموش کنید تا بتوانید برای دیفراگ دیسک آماده شوید. برای اطمینان، به آیکونهای سمت راست تسک بار (جنب ساعت ) نگاه کنید و با کلیک راست روی هر یک، آنها را exit یا disable کنید. اگر نتوانستید اینکار را برای بعضی ها انجام دهید، مهم نیست آنها را به حال خود رها کنید.
برای خاموش کردن ScreenSaver در یک نقطه خالی روی دسک تاپ (صفحه اول ویندوز) کلیک راست کنید. روی properties کلیک کنید. روی تب screen saver کلیک کرده و انتخاب none را از منوی ظاهر شده انجام داده و روی apply کلیک کنید . حال روی ok کلیک کنید. بعد از پایان دیفراگ میتوانید screen saver خود را مجددا روشن کنید.

4. دیفراگ دیسک
عمل دیفراگ دیسک قابلیتی است که فایلها را روی دیسک به ترتیبی مرتب میکند که سرعت عمل کامپیوتر افزایش می یابد. تمیز کاری و اجرای دبفراگ را برای دیسکتان طی هر هفته یکبار توصیه میکنیم، مخصوصا وقتی زیاد با اینترنت کار میکنید. حال دیفراگ را شروع میکنیم. اول روی دکمه start کلیک کنید، روی programs کلیک کنید . وارد accessories شوید. system tools را انتخاب کنید. حال disk defragmenter را انتخاب نمایید. اگر بیش از بک هارد دیسک دارید، لازم است تا درایو مورد نظرتان را انتخاب کنید. در غیر این صورت انتخاب :C خواهد بود. روی دکمه defragment کلیک کنید و به سیستم اجازه دهید تا کار خود را بکند. اگر تابحال اینکار را انجام نداده اید، ممکن است خیلی طول بکشد .

لطفا عمل آن را قطع نکنید و صبور باشید تا کارش تمام شود. بعد از پایان دیفراگ، recycle bin را دوباره کنترل کنید تا مطمن شوید خالیست. روی آن کلیک راست کنید و empty recycle bin را انتخاب نمایید . چون قبل از دیفراگ آنرا پاک کرده ایم احتمالا خالیست .اما برای اطمینان آنرا کنترل میکنیم. حال کامپیوتر را خاموش کنید و حداقل بعد از 20 ثانیه آنرا مجددا روشن نمایید. حال باید تغییر در سرعت کامپیوتر را احساس کنید. توجه کنید که خالی کردن هارددیسک از فایلهای اضافی و انتقال آنها به CD بطور مرتب، الزامی است.

خاموش کردن ویندوز بدون بسته شدن برنامه های در حال اجرا

برای انجام این کار به  control panel برید و power option را باز کنید. در این پنجره به تب Hibrnate رفته و گزبنه Enable Hibernating را تیک بزنید.

حالا از منوی Start گزینه ی Turn off computer رو انتخاب کنید.  
وقتی پنجره Turn off باز شد کلید shift را بگیرید . می بینید که گزینه Standby به Hibernate تبدیل میشه .
در همین حالت بر روی Hibernate کلیک کنید. کامپیوتر خاموش می شه . البته این خاموش شدن فرق داره .

فرقش اینه که موقع خاموش کردن به این روش هر برنامه ای که در حال اجراست بسته نمیشه . و هنگام روشن کردن مجدد کامپیوتر همون برنامه ها  بالا هستند و ادامه ی فعالیت میدن .

مثلا اگه Winamp داره یه موسیقی رو پخش می کنه و شما در همون حالت بدون اینکه Winamp رو ببندید، کامپیوتر رو Hibernate کنید، وقتی دوباره کامپیوتر رو روشن کنید ادامه موسیقی از Winamp  پخش میشه .