بررسی دلایل روشن نشدن کامپیوتر

ممکن است یک روز که می خواهید کامپیوتر خود را روشن کنید متوجه شوید که کامپیوتر روشن نمی شود! اولین چیزی که وارد ذهنتان می شود این است که چطور متوجه شوم مشکل از کجاست؟

این اتفاق برای اکثر افرادی که با کامپیوتر کار می کنند افتاده است. وخامت اوضاع وقتی مشخص میشود که شما کار ضروری با کامپیوتر خود داشته باشید و روشن نشود! ما در این مطلب آموزشی سعی کردیم با استفاده از تجارب مختلف در مورد این مسئله راه کارهای مناسبی برای شما ذکر کنیم.

برای رفع مشکل روشن نشدن کامپیوتر، لازم نیست که یک تعمیرکار حرفه ای باشید. این مشکل در 90 درصد موارد توسط خود شما و بدون نیاز به هیچ کمکی قابل برطرف کردن است. پس اعتماد به نفس داشته باشید و نکات مهم این مقاله استفاده کنید.

قطعات غیرضروری‌ها را جدا کنید

اگر کامپیوتری روشن نشود، اولین کاری که می‌کنیم این است که کابل همه قطعات غیرضروری سیستم را جدا، یا حتی به صورت فیزیکی خارج می‌کنیم. این مرحله شامل این موارد است:

کارت‌ های PCI ،ISA ،PCI Express و همه چیز به جز کارت گرافیک باید خارج شود. از جمله کارت‌هایی که باید خارج شوند می‌توان به کارت صدا، کارت شبکه، مودم و کارت‌های رابط اضافی اشاره کرد.

در مورد هارد دیسک‌، تنها لازم است برق آن‌ها را قطع کنید.

در مورد درایو CD/DVD، این قطعات نیز تنها با جداکردن کابل برق از مدار سیستم خارج میشوند.

پس از این کارها، دوباره دکمه پاور را فشار دهید. آیا فعالیتی مشاهده می‌کنید؟ آیا روی مادربوردتان یک چراغ پاور وجود دارد؟

اگر چراغ پاور مادربرد به طور ضعیفی روشن می‌شود اما سیستم بالا نمی‌آید، احتمال دارد که ایراد از خود مادربرد یا منبع تغذیه باشد. در کامپیوترهای قدیمی پیش می‌آید که یکی از خازن‌های مادربرد ترکیده و مایع درون آن به بیرون نشت کند و باعث اشکالاتی از این دست شود. نگاهی به گوشه و کنار مادربرد خود بیندازید و ببینید که آیا می‌توانید نشانه‌ای از یک خازن متورم بیابید؟ ممکن است بالای آن باز شده باشد، شاید مایعی قهوه‌ای رنگ روی مادربورد ببینید یا ممکن است خازن تنها اندکی باد کرده باشد :

اگر نشانه‌ای که حاکی از مشکلات خازن‌ها باشد پیدا نکردید، آنگاه باید منبع تغذیه را بررسی کنید.

بررسی یک منبع تغذیه معیوب:

منبع تغذیه (Power) در کنار هارد درایو و فن‌ یکی از قطعاتی است که زیاد دچار مشکل می‌شود و مشکلات آن یا ناشی از فن داخل خود منبع تغذیه است و یا باز هم خازن‌ها دچار مشکل شده‌اند. در هر صورت، تحت هیچ شرایطی نباید اقدام به تعمیر یک Power معیوب کنید، تنها گزینه ممکن تعویض آن است. حتی اگر به ظاهر خراب باشد، باز هم احتمال بسیار زیادی وجود دارد که ولتاژ بالایی داخل آن ذخیره شده باشد.

 

دو راه برای شناسایی یک منبع تغذیه (پاور) معیوب وجود دارد. یکی استفاده از یک منبع تغذیه جایگزین است، و دیگری نصب همین منبع تغذیه روی یک کامپیوتر دیگر. اگر یک منبع تغذیه جایگزینردارید، منبع تغذیه فعلی را درآورده و قطعه یدکی را جایگزین آن کنید. اگر یک کامپیوتر دیگر در دسترس دارید، منبع تغذیه‌اش را در‌آورده و منبع تغذیه مشکوک را روی آن امتحان کنید. مشخص است که به این ترتیب اگر اشکال از منبع تغذیه باشد به مسئله پی خواهید برد. به منظور جلوگیری از نتیجه‌گیری اشتباه، مطمئن شوید که همه کابل ها را متصل کرده‌اید. مادربورد‌های جدید علاوه بر فیش‌های بزرگ 20 پین، برای تأمین برق پردازشگر یا کارت گرافیک نیازمند فیش‌های 4 یا 8 پین نیز هستند. دفترچه راهنمای مادربوردتان را مطالعه کنید و یا در اطراف فن CPU خود به دنبال چنین رابط‌هایی بگردید.

آخرین راه باقی مانده این است که قطعه مشکوک را در یک کامپیوتر دیگر امتحان کنید اما بدانید که احتمال دارید این کار به قطعه شما آسیب بزند. بنابراین توصیه می‌کنم از انجام دادن این عمل با سخت‌افزارهایی که برایتان اهمیت دارند خودداری کنید.

جدا کردن یک قطعه، مشکل را حل کرد!
اگر همه قطعات غیرضروری را جدا کردید و کامپیوتر به خوبی بالا آمد، می‌توانید وارد مرحله طاقت‌فرسای آزمایش تک تک قطعات شوید. با کارت گرافیک شروع کنید، سپس سراغ سایر کارت‌ها و قطعات بروید و این روند را آنقدر ادامه دهید تا قطعه‌ای که جلوی روشن شدن سیستم را گرفته پیدا کنید.
 

بوق زدن
کامپیوترها واقعا قدرت خوبی در تشخیص اشکالات خود دارند و اغلب از طریق یک سری بوق خاص، به تولید کدهای خطا می‌پردازند. اگرچه نوع این بوق‌ ها در بین سازندگان مختلف، متفاوت است اما می‌توانید مطمئن باشید که یا اشکال از CPU است، یا حافظه و یا کارت گرافیک. دفترچه راهنما یا وبسایت شرکت سازنده مادربردتان را جهت آگاهی از معنای هر بوق خاص مطالعه کنید. علاوه بر این، می‌توانید نگاهی به جدول کدهای عمومی بوق بایوس‌ های قدیمی بیندازید. متداول‌ ترین بوقی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم، یک سری بوق ممتد است که نشانه خطا در حافظه می‌باشد و اشکال ممکن است تنها ناشی از قرار نگرفتن صحیح کارت حافظه در شیار خود باشد (که اغلب در جریان حمل و نقل از جای خود خارج می‌شود).

اگر کامپیوترتان روشن می‌شود و به درستی کار می‌کند اما گاهی اوقات در حین استفاده صدای یک سری بوق به گوشتان می‌خورد، معنایش این است که دمای سی پی یو بیش از حد بالا رفته است. این اتفاق بیشتر به دلیل نقص عملکرد فن رخ می‌دهد. به عنوان یک راه حل کوتاه مدت، می‌توانید گرد و خاک روی گرماگیر (هیت سینک) و فن را پاک کنید اما به فکر تعویض کل قطعه باشید. انجام این عمل را به افراد مبتدی توصیه نمی‌کنیم اما اگر مصمم هستید سخت‌افزار کامپیوترتان به صورت کارآمد عمل کند، بد نیست این کار را بیاموزید.

اگر به هر دلیلی احساس می کنید که قادر به انجام دادن موارد بالا نیستید بهتر است از کسانی که قبلا این کار ها را انجام داده اند کمک بگیرید و از آنها بخواهید که به صورت عملی به شما یاد دهند. اما اگر توصیه ما را میخواهید، اعتماد به نفس داشته باشید و خودتان وارد عمل شوید. مطمئن باشید بعد از چندبار آزمون و خطا میتوانید تعمیرکار همیشگی کامپیوتر خود و اطرافیان باشید.

آشنایی با خطای سخت افزاری سیستم از طریق بوق بایوس

همانطور که میدانید یکی از اصلی ترین عملیات کامپیوتر در هنگام روشن شدن عملیات POST یا Power On Self Test میباشد. که تمامی نرم افزارها و قطعات سخت افزاری لازم برای بوت سیستم را تست کرده و آماده به کار میکند و در واقع کامپیوتر شما بعد از فشردن کلید Pwoer توسط شما، در ابتدا تمامی فرمانها را از بایوس کامپیوتر دریافت می کند. از این رو بایوس وظیفه دارد که مشکلات سخت افزاری را به شما گوشزد کند.

همه بایوس ها در هنگام درست بوت شدن سیستم یک بوق کوتاه در شروع کارد میزنند که این بوق به معنی درست و کامل کار کردن تمامی نرمافزارها و سخت افزارهای اصلی سیستم است، اما گاهی نیز اتفاق می افتد که یک یا چندی از برنامه ها یا قطعات معیوب شده یا به عللی از انجام وظیفه باز می مانند، اینجاست که بایوس با تنها راه ارتباطی مستقیم با کاربر ( بوق ) شما را آگاه می سازد.
 

اما تا وقتی که از مفهوم بوقهای بایوس اطلاع نداشته باشید تشخیص اینکه کدام یک از قطعات وظیفه خود را به خوبی انجام نمیدهد، تقریبا غیر ممکن است. و رفع اشکال را با سختی و مشقت بسیار همراه میکند. در ادامه بوقهای اصلی دو شرکت بزرگ تولید کننده تراشه بایوس (AWARD و AMIBIOS) را شرح داده ایم.

کدهای بوقی بایوس AWARD : بایوس آوارد، عمدتا به پیامهای خطا برای آگاه کردن کاربران از وجود مشکل میپردازد.

بوق نامحدود (تکرار شونده) : خطای حافظه سیستم

یک بوق بلند پس از دو بوق کوتاه : خطای کارت گرافیک

یک بوق بلند پس از سه بوق کوتاه : خطای گرافیک یا حافظه گرافیک

بوقهای با ارتفاع بالای نامحدود (تکرار شونده) : خطای داغ شدن پردازنده.

کدهای بوقی بایوس AMIBIOS : بایوس AMIBIOS محصول شرکت American Megatrends یکی از بایوسهای متداول است و آخرین نگارش تعدادی کد بوقی دارد که اشکالات زمان بوت شدن را به کاربران می گوید.

تعداد بوقها در زمان راه اندازی (پیش از POST) و مفهوم بوقها :

1 : دیسکت را در دیسکران A: قرار دهید

2 : فایل AMIBOOT.ROM بر روی دیسکت بوت شدنی نیست

3 : خطای حافظه سیستمی

4 : عملیات روز آمد سازی بایوس موفقیت آمیز بوده است

5 : خطای خواندن دیسک

6 : خرابی فرمان صفحه کلید

7 : حافظه فلش بایوس تشخیص داده نشده است

8 : خرابی کنترل کننده دیسکت ران

9 : خطای مجموع بررسی (checksum) بایوس

10 : خطای پاک کردن حافظه فلش

11 : خطای برنامه سازی حافظه فلش

12 : اندازه فایل AMIBOOT.ROM درست نیست ( یا وجود ویروس)

13 : ناهمسانی تصویر BIOS ( فایل ROM دقیقا همان نسخه درون بایوس نیست)

تعداد بوقها در زمان POST

1 : خطای Timer احیای حافظه سیستم

2 : خطای پریتی حافظه سیستم

3 : خطای آزمایش خواندن / نوشتن حافظه سیستم

4 : زمان دار تخته مدار مادر کار نمیکند

5 : خطای پردازنده

6 : کامپیوتر نمی تواند به حافظه حالت حفاظت شده برود

7 : خطای استثنای عمومی (مربوط به پردازنده)

8 : خطای حافظه نمایش ( مربوط به کارت ویدئویی)

9 : خطای مجموع بررسی AMIBIOS ROM

10 : خطای خواندن / نوشتن رجیستر CMOS

11 : اشکال آزمایش حافظه نهانگاهی (cache)

نکته : اگر موقع عملیات POST ، یک ، دو یا سه بوق بشنوید، تعویض کارتهای RAM را در نظر بگیرید یا دست کم آنها را بررسی کنید تا اطمینان یابید که درست نصب شده اند.

اگر در عملیات POST هشت بوق بشنوید، اطمینان یابید که کارت گرافیک درست نصب شده است، ممکن است لازم باشد که آن را عوض کنید.

اگر موقع عملیات POST تعداد بوقها با آنچه گفته شد متفاوت بود ( چهار تا هفت، یا 9 تا یازده بوق)، ممکن است یک مشکل جدی در مادربرد یا قطعات دیگر وجود داشته باشد و باید کامپیوتر را به یک تعمیرگاه تخصصی ببرید.