آشنایی با توزیع های مختلف سیستم عامل لینوکس

یکی از سوالات مطرح برای کاربرانی که قصد کار با سیستم عامل لینوکس را دارند، انتخاب توزیع (Distribution) است و اینکه چرا انواع مختلفی از لینوکس وجود دارد و کدامیک مناسب تر است؟ در این مقاله فقط به معرفی اصول و مفاهیم توزیع های لینوکس و معرفی برخی از آنها می پردازیم و مقایسه توزیع های مختلف را در مقاله ای جداگانه بررسی خواهیم کرد.با آموزش این مبحث در سایت سرزمین دانلود با ما همراه باشید.

● توزیع چیست؟
همان طور که می دانید سیستم عامل لینوکس به خودی خود یک سیستم عامل آزاد و رایگان است. لینوکس را هر کس می تواند جمع آوری کرده و به نام خودش به رایگان عرضه کرده و به فروش برساند. علت چیست؟ سیستم های لینوکس از بخش های بسیار زیادی تشکیل شده که هر بخش آن توسط عده ای خاص توسعه می یابد که هر کدام در یک نقطه از جهان قرار دارند. می گویند لینوکس مانند هواپیمایی است که هر قسمت آن را در یک کشور ساخته اند. (البته این نکته نقطه قوت آن به شمار می رود. ) در صورتی که شما به عنوان یک کاربر بخواهید یک لینوکس داشته باشید، باید تمام این قطعات را جداگانه جمع آوری کرده و پس از کامپایل استفاده نمایید.

درصدت کمی از مردم این امکان و توانایی را دارند. بنابراین افراد و شرکت های محدودی علاوه بر جمع آوری این قطعات مجزا، برای مجموعه گردآوری شده توسط خود برنامه هایی نصب و مدیریت نموده تا کاربران کار نصب و مدیریت سیستم عامل به آسانی انجام دهند. به این مجموعه ها که توسط افراد و شرکت های مختلف گردآوری شده است، توزیع یا Distribution لینوکس می گویند.

● علت تنوع توزیع ها چیست؟
هر یک از توزیع های لینوکس دارای ویژگی های خاصی است که آن را از توزیع دیگر متمایز می کند. مثلا ممکن است نصب آنها با هم تفاوت داشته باشند (االبته اصول نصب همه لینوکس ها یکسان است) و یا ابزارهای مدیریت گرافیکی تهیه شده با هم متفاوت باشند و یا نسخه برنامه هایی که با یک توزیع خاص ارائه می شوند جدیدتر یا قدیمی تر باشند، محل فایل های پیکربندی آنها متفاوت باشد و یا ممکن است توزیع هایی برای امور خاصی مانند سرویس دهنده، ایستگاههای کاری، کامپیوترهای قدیمی، مدیریت شبکه طراحی شده باشند بنابراین هر فرد یا گروه خلاقی می تواند توزیع مخصوص خود را ارائه نماید.

مثلا برخی از توزیع ها برای نصب و پیکربندی آسان بهینه سازی شده اند. توزیع ها به دو صورت تجاری و رایگان ارائه می شوند. یعنی در ازای دریافت برخی از آنها باید پول پرداخت شود و برخی از آنها رایگان هستند. البته به هر حال شما در اکثر موارد قادرید تا یک توزیع لینوکس را چه رایگان و چه تجاری به تعداد نامحدود کپی و توزیع نمایید. اکثر توزیع های غیر تجاری و برخی از توزیع های تجاری بصورت رایگان از سایت های مربوطه قابل دانلود هستند.

در صورتی که لینوکس را یاد بگیرید، مهم نیست از چه توزیعی استفاده کنید. چون همه آنها ذاتا شبیه هم هستند و تمام اموری که در یک توزیع انجام می دهید، در توزیع دیگر نیز قابل انجام خواهد بود (شاید به نحو دیگر). برخی از توزیع ها به دلیل تغییرات و بهینه سازی در توزیع های دیگر ایجاد شده اند که آنها توزیع های مبتنی بر یک توزیع می نامند. مثلا توزیع لیبرانت یک توزیع مبتنی بر دبیان است. یا مثلا توزیع فارسی شبدیکس یک توزیع مبتنی بر کناپیکس است که در آن امکانات فارسی اضافه شده است.

● شما هم می توانید!
بله در صورتی که لینوکس را کاملا یادگرفته باشید و مقداری خلاقیت و برنامه نویسی بلد باشید، قادر خواهید بود تا توزیع خودتان را ایجاد کنید. راهنماهای بسیاری در مورد ایجاد یک توزیع لینوکس منتشر شده است که یکی از بهترین این راهنماها، کتاب LFS یا Linux From Scratch نام دارد.

● کدام توزیع؟
همانطوری که در بالا اشاره کردیم، هر یک از توزیع ها دارای ویژگی های خاص خود هستند. به عنوان مثال مراحل نصب یک توزیع بسیار راحت است و توزیع دیگر از نظر پایداری و امنیت مطرح می باشد.

انتخاب توزیع بستگی به شرایط زیر دارد:

● سطح علمی کاربر

● مورد استفاده از لینوکس

● ویژگی های توزیع

● بازار

اکنون به بررسی یکایک این شرایط می پردازیم.

الف) سطح علمی کاربر: کاربرانی که دارای آشنایی کمتری با لینوکس هستند، جذب توزیع های می شوند که دارای ابزارهای پیکربندی گرافیکی است که آنها قادر می سازد راحت تر سیستم شان را اداره و نصب نمایند. همچنین دارای نرم افزارهای جدیدی باشد که به آنها حداکثر قابلیت ها را ارائه نماید. از توزیع هایی که برای کاربران تازه کار بسیار مناسب هستند، می توان زوزه (SuSE)، ردهت (RedHat)، مندریک (Mandrake)، لیندوز (Lindows)، لیکوریس (Lycoris)، مپیس (Mepis) و XandarOS را نام برد. کاربرانی که پیشرفته تر هستند و ابزارهای پیکربندی گرافیکی برایشان مهم نبوده، کیفیت و سرعت سیستم برایشان مهم تر است جذب توزیع های حرفه ای مانند دبیان (Debian)، جنتو (Gentoo) و اسلاکور (Slackware) می شوند. دبیان به سخت نصب شدن معروف بوده و اسلاکور هم هیچ ابزار پیکربندی گرافیکی ندارد. ولی در عوض هر دو این توزیع ها بسیار با کیفیت و پایدار هستند.البته همان طور که اشاره کردیم این توزیع ها بیشتر به درد کاربران حرفه ای این سیستم عامل خواهد خورد تا افراد مبتدی و تازه کار.

ب) مورد استفاده از لینوکس: برخی از توزیع ها مخصوص نیازهای خاصی طراحی شده اند. امروزه از اصلی ترین نیازها می توان به سرویس دهنده ها و ایستگاه های کاری اشاره نمود.البته برخی از توزیع ها مانند «ردهت» و «دبیان» این امکان را به شما می دهند که هنگام نصب، نوع مصرف آنها را تعیین کنید و با توجه به انتخاب شما، نرم افزارهای مربوط به آن نصب خواهند شد. برخی از توزیع تنها مخصوص یک نیاز طراحی شده اند و دارای ابزارهای مربوط به آن نیاز می باشند. مثلا لینوکس کناپیکس (Knoppix) که یک توزیع روی میزی است، تنها دارای ابزارهایی است که برای کاربران روی میزی کاربرد دارد و یا لینوکس SOL وظایفی دارد که تنها به درد یک سرویس دهنده می خورد.

ج) ویژگی های توزیع: برخی اوقات یک توزیع دارای ویژگی های است که آن را برای برای استفاده قابل انتخاب می سازد. مثلا لینوکس اورالوکس (Oralux) دارای امکانات مخصوص نابینایان می باشد. مانند شناسایی صفحه نمایش های بریل و یا مرور صوتی وب و پست الکترونیک. ویا یک لینوکس ممکن است سخت افزارهای خاصی را به خوبی پشتیبانی نماید. و یا ممکن است سرعت وکیفیت یک توزیع یا آسانی استفاده از آن ملاک انتخاب قرار گیرد.

د) بازار: ممکن است موجود بودن یک توزیع در بازار و یا نبود آن ملاک انتخاب باشد. مثلا در ایران فراوان ترین توزیع لینوکس، توزیع ردهت است و به همین دلیل برخی افراد و موسسات لینوکس را به نام ردهت می شناسند.در صورتی که این تصور کاملا اشتباه است و ردهت فقط یکی از توزیع های لینوکس است نه خود لینوکس.

بالاخره کدام را انتخاب کنیم؟

خوب، در بازار ایران در مورد انتخاب توزیع محدودیت های فراوانی وجود دارد. با توجه به توزیع های موجود در بازار، برای مصارف گفته شده توزیع های مقابل آن توصیه می شوند:

● مصرف میزکار (Desktop)، ایستگاه کاری، کاربران تازه کار: زوزه (SuSE)، ردهت (Redhat)، لیبرانت (Libranet)

● مصرف میزکار(Desktop)، ایستگاه کاری، کاربران حرفه ای: دبیان (Debian)، اسلاکور (Slackware)، لیبرانت (Libranet)

● مصرف سرویس دهنده: دبیان (Debian)، ردهت (Redhat)

● دیسک های زنده: کناپیکس (knoppix)، شبدیکس (Shabdix)

توضیح اینکه دیسک های زنده، لینوکس هایی هستند که کاملا از روی CD اجرا می شوند و نیازی به نصب آنها روی هارد دیسک سیستم نمی باشد. این دیسک ها برای مصارف آموزشی، عیب زدایی و نمایشی مناسب می باشند.

آشنایی با تفاوت های اصلی سیستم عامل لینوکس با ویندوز

لینوکس با ویندوز چه تفاوتی دارد؟ یکی از نخستین سوالاتی که در ذهن هر کاربری که به تازگی نام لینوکس به گوشش خورده است، مطرح می شود، این است که خوب لینوکس چه تفاوتی با ویندوز دارد؟ من در این مقاله قصد دارم بدون اینکه وارد مسائل خیلی فنی شوم، این موضوع را تشریح کنم. لینوکس چیست؟ لینوکس به خودی خود، یک هسته (Kernel) است. هسته، بخش اصلی سیستم عامل را تشکیل می دهد که کار آن کنترل داده ها، مدیریت حافظه، سخت افزار، ورود و خروج داده ها و تمامی موارد اصلی سیستم عامل می باشد.

همانطور که گفتم، لینوکس به خودی خود سیستم عامل به شمار نمی رود، بلکه با استفاده از ابزارهایی که پروژه بازمتن (OpenSource) گنو (GNU) برای آن تولید کرده است، تبدیل به یک سیستم عامل کامل می شود (به همین دلیل است که لینوکس را معمولا گنو/لینوکس یا GNU/Linux می نامند) و با اضافه کردن سایر نرم افزارهای بازمتن به آن، می توان از آن در موارد متعددی مانند سرویس دهنده ها، ایستگاه های کاری، کامپیوترهای روی میزی، ابر رایانه ها، ابزارهای صنعتی و پزشکی که دارای سیستم های درونه ای (Embedded) می باشند و… استفاده  نمود.

از نظر فنی، لینوکس را می توان نمونه بازمتن سیستم عامل یونیکس نام گزاری کرد. زیرا بر اساس استاندارد POSIX پیاده سازی شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراین لینوکس را می توان نواده سیستم عامل پرسابقه و مستحکم یونیکس دانست که البته خواص خوب آنرا نیز به ارث برده است. اکنون تفاوت های اصلی لینوکس و ویندوز را با هم می شماریم:

لینوکس : سیستم عامل آزاد لینوکس یک سیستم عامل آزاد و بازمتن است. کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه می توانند در کدهای آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهای منبع سبب می شود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستم عامل مطلع شوید.

شما لینوکس را می توانید به هر تعداد کپی کرده و بین دوستانتان پخش کنید. در سمت مقابل، ویندوز یک سیستم عامل اختصاصی است که کد منبع آن سری نگهداشته شده است و برای همگان در دسترس نیست. شما نمی توانید بفهمید که واقعا در زیر سیستم عامل ویندوزتان چه می گذرد؟ آیا یک برنامه جاسوسی در آن پنهان نشده است؟ بعید نیست. سیستم عامل ویندوز رایگان نبوده و تحت حمایت قانون کپی رایت قرار دارد. شما نمی توانید آنرا کپی کرده و پخش کنید. در صورت این کار شما خلاف کار هستید و جریمه و مجازات خواهید شد. (فعلا نه در ایران ) لینوکس را به هواپیمایی تشبیه کرده اند که هر قسمت از انرا در جایی ساخته اند.

لینوکس واقعا محصول کشور خاصی نیست. تعداد زیادی از مردم در سرتاسر جهان در حال کار بر روی آن و توسعه آن هستند. تعداد برنامه نویسانی که روی بخش های مختلف سیستم عامل لینوکس کار می کنند، به حدود 400 هزار نفر نیز  می رسد، در حالی که تعداد کل برنامه نویسان مایکروسافت کمتر از 10000 نفر است. همین، تفاوت کیفیت کار را مشخص می کند. شما با سیستم عامل لینوکس آزاد هستید. لازم ندارید تا از نرم افزارهای اختصاصی استفاده کنید.

● لینوکس : سرعت، قدرت، پایداری. همانطور که گفتم، لینوکس نواده سیستم عامل یونیکس است. بنابراین ساختار کلی این سیستم عامل کاملا با ویندوز متفاوت است. این به این معنی است که مثلا شما نخواهید توانست برنامه هایی که در ویندوز دارید، روی لینوکس اجرا نمایید (البته راه هایی وجود دارد شبیه سازها ولی در حالت عادی خیر). یکی از خواص اصلی سیستم عامل های خانواده یونیکس، پایداری و استقامت بسیار بالای آنهاست. این سیستم عامل ها به این راحتی ها خراب نشده و به ندرت نیاز به بوت مجدد پیدا می کنند. لینوکس هایی وجود دارند که شما می توانید سالها بدون نیاز به بوت، از آنها استفاده نمایید بدون آنکه با کوچکترین مشکلی مواجه شوید.

در سمت مقابل، حتی جدیدترین و پایدارترین سیستم های ویندوز به اندازه یک موی لینوکس پایدار نیستند. برای بکارگیری سیستم های ویندوز به عنوان سرویس دهنده به حافظه و پردازنده های قویتری نیاز دارید و مطمئن باشید اگر هر هفته آنرا بوت نکنید، از کار خواهد افتاد! من حدود 2 سال است با این سیستم عامل کار می کنم. تنها یکبار مجبور شده ام بدلیل اشکال در کارت صوتی آنرا بوت کنم. (فقط کارت صوتی از کار افتاده بود!) در صورتی که در ویندوز، شما اگر خیلی شانس داشته باشید، حتما هفته ای چندین مشکل را که منجر به بوت خواهند شد، خواهید داشت. معمولا سیستم عامل لینوکس به راحتی خراب نمی شود و برعکس ویندوز مجبور نیستید تا آنرا هر چندماه یکبار مجددا نصب کنید. حتی برخی از انواع لینوکس به نصب «یکبار برای تمامی عمر» مشهور هستند. این گونه سیستم ها را می توانید حین کار و حتی بدون بوت، به نسخه های جدیدتر ارتقا دهید.

● لینوکس : امنیت، امنیت، امنیت امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی می کنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارت های تجاری جبران ناپذیری خواهد شد. امروزه همه به دنبال یک سکوی (Platform) امن تر برای اجرای برنامه های کاربردی و سروی دهنده ها هستند. لینوکس حرف های زیادی برای گفتن در سمت امنیت دارد. بسیاری از قابلیت های امنیتی که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرم افزارهای اضافی قابل دسترسی می باشند، بطور درونی و پیش گزیده در لینوکس پیاده سازی شده اند. لینوکس از ابتدا برای محیط های شبکه ای و چند کاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسائل امنیتی از ابتدا در ان شده است، درحالی که ویندوز اینگونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتی دارای نقاط ضعف فراوانی است. مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعف های امنیتی می تواند کل سیستم عامل را نابود کند، ولی در صورتی که مورد مشابهی در لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتوری خانگی کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستم عامل. اینطور نیست که لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتی باشد، خیر، ولی باز بودن کد منبع آن باعث می شود تا بسیاری از اشکالات امنیتی پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسی برنامه بر ملا شده و رفع شوند. در صورتی که اشکالی نیز در برنامه های منتشر شده یافت شود، بدلیل موجود بودن کد منبع سریعا برطرف می گردد.

 سیستم عامل ویندوز دارای اشکالات امنیتی بسیاری است که به راحتی هم کشف نمی شوند و هنگامی کشف می شوند که خسارات جبران ناپذیری در اثر حمله از طریق آن ضعف های امنیتی رخ دهد که امثال آنرا شاهد هستیم. می توان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسی برای لینوکس وجود ندارد و این درحالی است که سالیانه بیش از 1000 ویروس و کرم مختلف برای سیستم عامل ویندوز ایجاد می شود. این بخاطر عدم گسترده بودن لینوکس نیست (حدود 70 درصد از سایت های وب در جهان بر روی سیستم عامل لینوکس و سرویس دهنده وب آپاچی درحال اجرا هستند) بلکه بدلیل وجود حفره های امنیتی متعدد ویندوز و سیاست انحصار گرایی شرکت  مایکروسافت است.
هیچیک از ویروس هایی که برای ویندوز نوشته شده اند، بر روی لینوکس کار نمی کنند.

● لینوکس : تنوع در انتخاب بدلیل آزاد بودن سیستم عامل لینوکس، هر گروه یا موسسه تجاری، یک نسخه خاص از آن که به توزیع یا پخش (Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است. این توزیع های مختلف همگی لینوکس هستند، ولی هریک معمولا برای یک یا چند امر خاص مانند سرویس دهنده، دیوار آتش، میزکار و… طراحی شده اند و هریک قابلیت ها و بهینه سازی ها خاص خودشان را به کاربران ارائه می کنند. کاربران در این میان آزادی انتخاب زیادی داشته و می توانند چیزی که کاملا نیازشان را برطرف می کند، انتخاب کنند. چیزی که در ویندوز نمی توان مفهومی برای آن پیدا کرد.

● لینوکس : سیستم عاملی حرفه ای لینوکس یک سیستم عامل حرفه ای است. یعنی ممکن است یک کاربر کاملا غیر فنی برای مدیریت آن و انجام برخی از تنظیمات سخت افزاری دچار مشکل شود و نتواند به راحتی این کار را انجام دهد. البته برخی از توزیع های لینوکس این امور را بسیار راحت (و حتی راحت تر از ویندوز) کرده اند، ولی با این حال به طور کلی، لینوکس یک سیستم عامل حرفه ای است که در عین سادگی، از پیچیدگی های فنی زیادی برخوردار است. البته تمام کاربران لازم نیست این امور را بدانند.

مثلا یک کارمند دفتری که اموری مانند تایپ و حسابداری را با کامپیوترش انجام می دهد، ممکن است از نظر فنی تفاوتی را احساس نکند، ولی لینوکس خوراکی 4 ساله برای کاربران خوره فراهم می سازد! برخلاف ویندوز، نکات بی پایانی برای یادگیری در لینوکس وجود خواهد داشت. این سیستم عامل 4 سال به راحتی شما را مشغول خواهد کرد و می توانید مطمئن باشید پس از آن بازهم مطالب جدیدی برای یادگیری وجود خواهند داشت! پس خوره های کامپیوتری از آن لذت وافری خواهند برد و هرگز آنرا رها نخواهند کرد. برخلاف ویندوز، در لینوکس راحت تر هستید تا بسیاری از کارهای پیکربندی و سیستمی را از خط فرمان بسیار قدرتمند و عالی آن انجام دهید. با اینکه برای بسیاری از امور مانند ویندوز ابزارهای گرافیکی طراحی شده است، یک کاربر حرفه ای واقعا از خط فرمان لینوکس لذت خواهد برد. خط فرمان ویندوز را اصلا می توان خط فرمان نامید؟

● لینوکس : بهشت برنامه نویسان! لینوکس را بهشت برنامه نویسان نامیده اند. برخلاف ویندوز که اکثر ابزارهای برنامه نویسی روی آنرا باید جداگانه نصب و حتی خریداری نمایید، لینوکس به همراه تمامی ابزارهای برنامه نویسی مورد نیازتان و با هر زبانی که فکر کنید ارائه می شود. کافی است آنرا نصب کنید و کار برنامه نویسی تان را با ابزارهای دلخواهتان شروع کنید.

● لینوکس : یک جعبه ابزار کامل لینوکس برای کاربران حرفه ای، یک جعبه ابزار کامل به شما می رود که در آن تمامی ابزارهای مورد نیاز مانند برنامه های اینترنتی، ابزارهای امنیتی مانند ابزارهای آزمایش شبکه، ابزارهای برنامه نویسی، هزاران صفحه کتاب و راهنما در آن پیدا خواهید کرد. ابزارهایی که در اختیارتان قرار دارد چنان متنوع هستند که می توانید 90 درصد اطمینان داشته باشید که پس از نصب آن به چیز دیگری نیاز نخواهید داشت.

● لینوکس : یکی از زیباترین دستاوردهای بشری لینوکس در سایه همکاری و تبادلات علمی هزاران نفر در سرتاسر جهان ایجاد شده و توسعه یافته است. این همکاری چنان گسترده و زیبا بوده و هست، که به سیستم عامل لینوکس لقب «زیباترین دستاورد همکاری جمعی بشر» داده شده است. فرهنگ حاکم در جامعه لینوکس و بازمتن، فرهنگ کمک، اشتراک اطلاعات و تلاش برای بهبود هرچه بیشتر محصولات و «انجام هرکاری که از دستت برمی آید» است. هرکس که می خواهد با این سیستم عامل کار کند، باید تمامی دیدگاه ها و عقاید قبلی خود را درباره نرم افزارها و سیستم عامل کنار گذاشته و با یک دیدگاه جدید و طرز فکر متحول شده وارد دنیای لینوکس شود، زیرا با فرهنگ حاکم متفاوتی روبرو خواهد بود.

لینوکس‌ در‌ برابر ‌‌ویندوز ( قسمت اول )

هسته اساسی یک کامپیوتر، سیستم عامل است. سیستم عامل، نرم‌افزاری است که سخت‌افزار را کنترل و همان‌گونه که از نام آن مشخص است باعث انجام عملیات در کامپیوتر می‌گردد. سیستم عامل، برنامه‌ها را به درون حافظه کامپیوتر استقرار و زمینه اجرای آنان را فراهم می‌سازد.

سیستم عامل دستگاه‌های جانبی، نظیر دیسک‌ها و چاپگرها را مدیریت می‌کند. کامپیوتر و چاپگرهای موجود در یک محیط کامپیوتری را می‌توان به یکدیگر مرتبط تا زمینه مبادله اطلاعات و  داده‌ها، فراهم گردد.
ویندوز و لینوکس انواع مختلفی دارند. تمامی انواع ویندوز را مایکروسافت تولید می‌کند، اما توزیع متنوع لینوکس از سوی شرکت‌های متعددی مانند Linspire ، Red Hat، SuSE، Ubunta، Mandriva، Knoppix، Slackware و Lycoris صورت می‌گیرد. ویندوز دو خط اصلی دارد که می‌توان آنها را Win9x که شامل ویندوزهای 95، 98، 89 SE ، Me و کلاس NT که ویندوزهای NT، 2000‌ و XP را در خود جای داده است، اشاره کرد. ویندوز در واقع کار خود را با نسخه 3x آغاز کرد و پس از چند سال ویندوز 95 را روانه بازار کرد.

لینوکس نسخه‌ها و توزیع های مختلفی دارد. تمامی توزیع‌های لینوکس که در چارچوب زمانی یکسان منتشر شده، از یک هسته اصلی (مهم‌ترین بخش سیستم عامل) تبعیت می‌کنند. تفاوت آنها در نرم‌افزارهای اضافی ارایه شده، واسطه گرافیکی کاربر، فرایند نصب، قیمت، اسنادسازی و پشتیبانی‌های فنی است. ویندوز و لینوکس هر دو در desktop و ویرایش‌های سروری ظاهر می‌شوند.
لینوکس می‌تواند کارایی کامپیوترهای قدیمی را نیز بالا ببرد ولی ویندوز این قابلیت را ندارد. برخی از نسخه‌های لینوکس هدفمند است. به‌عنوان مثال NASLite نسخه‌ای از لینوکس است که با استفاده از یک فلاپی دیسک، رایانه قدیمی را تبدیل به یک فایل سرور می کند. این نسخه از لینوکس قادر به اتصال به شبکه، تقسیم فایل‌ها و عملکرد به‌عنوان یک وب سرور است.

گنو/لینوکس یک سیستم عامل آزاد و متن باز است. کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه می‌توانند در کدهای آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهای منبع سبب می‌شود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستم عامل مطلع شوید. شما بسیاری از توزیع های گنو/لینوکس را می‌توانید به هر تعداد کپی کرده و بین دوستانتان پخش کنید. در سمت مقابل، ویندوز یک سیستم عامل اختصاصی است که کد منبع آن سری نگه داشته شده و برای همگان در دسترس نیست.

یکی از نخستین سوالاتی که در ذهن هر کاربری که به‌تازگی نام گنو/لینوکس به گوشش خورده، مطرح می‌شود، این است که خوب گنو/لینوکس چه تفاوتی با ویندوز دارد؟ در این مقاله قصد داریم بدون این‌که وارد مسایل خیلی فنی شویم، به‌طور اجمالی این موضوع را تشریح کنیم.
لینوکس به‌خودی خود، یک هسته(Kernel) است. هسته، بخش اصلی سیستم عامل را تشکیل می‌دهد که کار آن کنترل داده‌ها، مدیریت حافظه، سخت‌افزار، ورود و خروج داده‌ها و همه موارد اصلی سیستم عامل است.
همان‌طور که گفتیم، لینوکس به‌خودی خود سیستم عامل به‌شمار نمی‌رود، بلکه با استفاده از ابزارهایی که پروژه گنو(GNU) برای آن تولید کرده است، تبدیل به یک سیستم عامل کامل می‌شود (به همین دلیل است که لینوکس را معمولا گنو/لینوکس یا GNU/Linux می‌نامند) و با اضافه کردن سایر نرم‌افزارهای رایگان به آن، می‌توان از آن در موارد متعددی مانند سرویس دهنده‌ها، ایستگاه‌های کاری، کامپیوترهای روی میزی، ابر رایانه‌ها، ابزارهای صنعتی و پزشکی که دارای سیستم‌های درونه‌ای(Embedded) هستند، استفاده کرد.

از نظر فنی، گنو/لینوکس را می‌توان نمونه کد باز و آزاد سیستم عامل‌های خانواده یونیکس نامید. زیرا بر اساس استاندارد POSIX پیاده‌سازی شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراین گنو/لینوکس را می‌توان نواده سیستم عامل پرسابقه و مستحکم یونیکس دانست که البته خواص خوب آن‌را نیز به ارث برده است. اکنون تفاوت‌های اصلی گنو/لینوکس و ویندوز را با هم می‌شماریم:

امنیت در لینوکس و ویندوز:
امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی می‌کنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارت‌های تجاری جبران ناپذیری خواهد شد. امروزه همه به‌دنبال یک سکوی(Platform) امن‌تر برای اجرای برنامه‌های کاربردی و سرویس‌دهنده‌ها هستند. با این‌که مبحث امنیت یک مقوله نسبی است، گنو/لینوکس حرف‌های زیادی برای گفتن در سمت امنیت دارد. بسیاری از قابلیت‌های امنیتی که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرم‌افزارهای اضافی قابل دسترسی هستند، به‌طور درونی و پیش‌گزیده در گنو/لینوکس پیاده‌سازی شده‌اند.

گنو/لینوکس از ابتدا برای محیط‌های شبکه‌ای و چندکاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسایل امنیتی از ابتدا در آن شده است، در‌ حالی که ویندوز این‌گونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتی دارای نقاط ضعف فراوانی است. مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعف‌های امنیتی می‌تواند کل سیستم عامل را نابود کند، ولی در صورتی که مورد مشابهی در گنو/لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتوری خانگی کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستم عامل. این‌طور نیست که گنو/لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتی باشد، خیر، ولی باز بودن کد منبع آن باعث می‌شود تا بسیاری از اشکالات امنیتی پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسی برنامه پیدا شده و رفع شوند. در صورتی که اشکالی نیز در برنامه‌های منتشر شده یافت شود، به‌دلیل موجود بودن کد منبع به‌سرعت برطرف می‌گردد. در صورتی که در سیستم عامل ویندوز شما باید منتظر مایکروسافت بمانید.

سیستم عامل ویندوز دارای اشکالات امنیتی بسیاری است که به‌راحتی هم کشف نمی‌شوند و هنگامی کشف می‌شوند که خسارات جبران‌ناپذیری در اثر حمله از طریق آن ضعف‌های امنیتی رخ دهد که امثال آن را شاهد هستیم. در دنیای امنیت ضرب‌المثلی وجود دارد که امنیت با مخفی کاری حاصل نمی‌شود.
می‌توان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسی برای گنو/لینوکس وجود ندارد و این درحالی است که سالیانه بیش از 1000 ویروس و کرم مختلف برای سیستم عامل ویندوز ایجاد می‌شود. این به‌خاطر عدم گسترده بودن گنو/لینوکس نیست (حدود 70 درصد از سایت‌های وب در جهان بر روی سیستم عامل‌های خانواده یونیکس و گنو/لینوکس و سرویس‌دهنده وب آپاچی در حال اجرا هستند) بلکه به‌دلیل وجود حفره‌های امنیتی متعدد ویندوز و سیاست انحصارگرایی مایکروسافت است.
یعنی چه؟ مایکروسافت طوری رفتار و سیاست‌گذاری کرده است که مشتریان خود را فقط به محصولات خودش عادت دهد. بسیاری از کاربران ویندوز از اینترنت اکسپلورر و آوت‌لوک برای مرور وب و پست الکترونیک استفاده می‌کنند.

گنو/لینوکس: تنوع در انتخاب‌:
به‌دلیل آزاد بودن سیستم عامل گنو/لینوکس، هر گروه یا موسسه تجاری، یک نسخه خاص از آن که به توزیع یا پخش(Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است.
این توزیع‌های مختلف همگی گنو/لینوکس هستند، ولی هر یک معمولا برای یک یا چند امر خاص مانند سرویس‌دهنده، دیوار آتش، میزکار و ... طراحی شده‌اند و هریک قابلیت‌ها و بهینه‌سازی‌های خاص خودشان را به کاربران ارایه می‌کنند. کاربران در این میان آزادی انتخاب زیادی داشته و می‌توانند چیزی که کاملا نیازشان را برطرف می‌کند، انتخاب کنند. چیزی که در ویندوز نمی‌توان مفهومی برای آن پیدا کرد.

● سایر مقالات مرتبط با این موضوع