معرفی انواع نسخه های لینوکس

در دهه هفتاد میلادی سیستم عامل یونیکس توسط کنت تامسون، دنیس ریچی، برایان کرنیگان در آزمایشگاه های AT&T Bell Labs معرفی شد. پیش از آن و در سال 1972 میلادی زبان برنامه سازی سی توسط دنیس ریچی و همکارانش توسعه داده شده بود و در سال 1973 یونیکس با زبان سی نوشته و معرفی شد. یونیکس های اولیه بدون واسط گرافیکی بوده و برای اهداف شبکه استفاده می شدند. هر کسی می توانست با پرداخت هزینه ای به کد منبع آن دسترسی داشته و آن را مطابق با نیاز خود تغییر و توسعه دهد. از این رو از یونیکس اولیه سیستم عامل هایی مانند BSD که برگرفته از Berkeley Software Distribution است ایجاد شدند.

BSD هسته ای مانند یونیکس داشته و این یعنی از ساختار سیستم فایل و دستور های مشابه یونیکس اولیه بهره می برد. BSD که به یونیکس برکلی معروف است خود منجر به توسعه سیستم عامل های مشابهی شد که می توان به FreeBSD اشاره کرد. تفاوت BSD اولیه و مشتق شده آن یعنی FreeBSD در رایگان و آزاد بودن FreeBSD است. به هر حال یونیکس و ساختار آن به صورت یک معماری برای توسعه سیستم عامل های دیگر شد به طوری که پروفسور تتنبام برای آموزش و نوشتن کتاب خود درباره اصول طراحی سیستم عامل ها سیستم عامل آموزشی و کوچک خود را به نام مینیکس (Minix) را نوشت و کد های آنرا برای تدریس در کتاب خود انتشار داد. Minix یعنی Mini Unix یا یونیکس کوچک و امروزه نسخه 3 آن قابل دانلود است.

اما لینوکس از کجا سر در آورد؟ بر خلاف تفکر معمول درباره لینوکس، باید بگوییم لینوکس یک سیستم عامل نیست بلکه نام یک هسته آزاد و رایگان (توجه کنید رایگان بودن با آزاد بودن متفاوت است) است که توسط آقای لینوس توروالدز در سال 1991 از کد های مینیکس ایجاد شد. پیشتر از لینوس توروالدز، آقای ریچارد استالمن جنبشی به نام Gnu را به راه انداخته بود که در آن برنامه نویس ها کد ها و برنامه های نوشته خود را به صورت رایگان و آزاد در اختیار همگان قرار می دادند. اما جای یک هسته برای ایجاد یک سیستم عامل آزاد و رایگان که برای مصارف شخصی و PC ها قابل استفاده باشد، خالی بود که با انتشار هسته 0.1 لینوکس، امکان به وجود آوردن یک سیستم عامل فراهم شد.

در واقع سیستم عامل لینوکس را باید گنو لینوکس بخوانیم. نخستین توزیع لینوکسی از تجمیع هسته لینوکس و ابزار های گنو ایجاد شد و قابلیت نصب و استفاده را داشت، slackware بود که هنوز هم توسعه داده می شود. لینوکس خصوصیات یونیکس مانند دستور ها و ساختار سیستم فایل آنرا به ارث برد و از این رو آنرا شبه یونیکس می نامند. لینوکس در ابتدا به صورت متنی بود و از این رو بر خلاف رقیب خود یعنی ویندوز و نسخه های نخستین آن که رابط گرافیکی داشتند، نتوانست به خوبی در میان کاربران جا باز کند. اما امروزه توزیع هایی مانند ابونتو، فدورا به عنوان توزیع هایی برای مصارف شخصی با میزکار هایی جذاب جای پای خود را میان کاربران شخصی باز کرده اند.

انواع توزیع ها و انتخاب یک توزیع یا Distribution از لینوکس:

نسخه های متعدد و متفاوتی از لینوکس وجود دارد، هسته این سیستم عامل را می توان به دلخواه تغییر داد و دستکاری کرد و به همین دلیل هر کس یا هر شرکتی می تواند نسخه لینوکس مخصوص به خود را توزیع و روانه بازار کند، به هر یک از از این نسخه های متفاوت یک توزیع یا Distribution از لینوکس گفته می شود. بر خلاف سایر سیستم عامل هایی که در بازار هستند و توسط یک شرکت کنترل، توزیع و مدیریت می شوند هسته لینوکس بصورت متمرکز مدیریت نشده است و استفاده و تغییر دادن آن نیز آزاد است. برخی از سازمان ها برنامه نویسانی دارند که لینوکس را برای سازمان خود بصورت خاص تغییر می دهند و این نسخه صرفا در اختیار همان سازمان قرار دارد، توجه کنید که به این محصول توزیع یا Distribution گفته نمی شود، یکی از ملاک هایی که ما می توانیم به یک محصول Distribution بگوییم این است که محصول بصورت عمومی و رایگان ارائه شود.

معمولا توزیع ها برای استفاده در موارد خاص و به دلایل خاص ایجاد می شوند و برای برطرف کردن یک نیاز طراحی می شوند. نسخه های متعددی از لینوکس وجود دارد که برای مثال بصورت ویژه برای نصب بر روی سرور ها و ارائه سرویس هایی با حجم کاری بالای وب به کار می روند، این نسخه برای پردازش ترافیک های سنگین وب طراحی می شود. برخی از این نسخه ها کاربردهای شبکه ای دارند و در جایی استفاده می شوند که امنیت یک اولویت به حساب می آید.

در واقع لینوکس امروزه به عنوان هسته اصلی بسیاری از فایروال های پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد! جالب اینجاست که نسخه هایی از لینوکس وجود دارند که می توان آنها را بر روی یک سیستم عامل دیگر مثل ویندوز نصب کرد و کاربران ویندوز می توانند بصورت همزمان از لینوکس و ویندوز استفاده کنند. در این میان نسخه هایی از لینوکس نیز وجود دارد که بر روی کامپیوترهای Macintosh نصب می شوند.

همچنین یکی دیگر از محل هایی که لینوکس بسیار به چشم می آید در Device ها یا تجهیزات شبکه است. برای مثال در Router ها، Switch ها، سیستم های تلفن، گوشی های هوشمند، سیستم های GPS و چیزهایی شبیه به آن، این لینوکس است که هسته اصلی تمامی آنها را ایجاد کرده است. حتی نامگذاری هایی که برای انواع توزیع های لینوکس وجود دارند نیز بسیار متنوع و در برخی اوقات بامزه هستند مثلا نسخه لینوکسی به نام SAMURAI وجود دارد. توزیع هایی از لینوکس نیز وجود دارند که بصورت ویژه برای استفاده در PC ها طراحی شده اند و مورد استفاده قرار می گیرند.

خوب از چه نسخه و توزیعی باید استفاده کنیم؟ این انتخاب کاملا بستگی به این دارد که شما از لینوکس چه انتظاراتی دارید، و در جواب به این سئوال یک جمله می توان گفت، بستگی دارد. برای اینکه بتوانید یک نسخه متناسب با نیاز خود انتخاب کنید بایستی سئوالات زیر را ابتدا از خود بپرسید و بر حسب آن توزیع لینوکس مورد نظرتان را را انتخاب کنید:

آیا پایه و اساس کد توزیع مورد نظر قابل اتکا و اعتماد است؟
آیا مرتبا مورد تغییر واقع می شود؟
آیا بروزرسانی بسته های نرم افزاری آن راحت است؟ (مثلا قابلیت های Apt-Get در Debian و Yum در Red Hat)
آیا بروز رسانی آن از یک نسخه به نسخه بالاتر راحت است؟
آیا برنامه نویس های زیادی برای آن نرم افزار تولید کرده اند؟

فراموش نکنید که هیچ نسخه بهترینی در لینوکس وجود ندارد. برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید: شما وقتی که به کوهنوردی می روید، کفش کوهنوردی، کوله، لباس بادگیر و ضد آب می پوشید، وقتی برای یک مهمانی دعوت می شوید کت و شلوار و کفش رسمی می پوشید و وقتی هم که به ورزش می روید لباس گرمکن و کفش ورزشی به پا می کنید و در نهایت برای انجام کارهای روزمره خودتان هم لباس مخصوص خود را دارید. این دقیقا چیزی است که در لینوکس مشاهده می کنید، اینکه چه نسخه ای از لینوکس جوابگوی کار شما است کاملا به این بستگی دارد که شما از لینوکس چه انتظاری دارید و در کجا می خواهید از لینوکس استفاده کنید؟ لینوکس برای هر محیطی یک محصول ویژه آن دارد.

اکثر کاربران لینوکس ترجیح می دهند که از نسخه های شناخته شده لینوکس استفاده کنند. این نسخه ها معمولا دارای پشتوانه قویتری نسبت به تیم های پشتیبانی سایر توزیع های لینوکس هستند. یکی از دلایلی که از سیستم عامل های مایکروسافت بیشتر استفاده می شود این است که یک شرکت قوی پشتیبان دارد و این یک معیار مهم برای انتخاب یک سیستم عامل می باشد. همیشه بین این سیستم عامل ها و طرفداران آن ها حرف و حدیث های زیادی وجود دارد اما معمولا بیشترین تخریب در این میان را شرکت مایکروسافت انجام می دهد و سعی بر این دارد که به مردم القا کند که سیستم عامل لینوکس ، سیستم عامل قابل اعتمادی نیست و شما نیازی به این سیستم عامل ندارید.
در ادامه به معرفی نسخه های محبوب و قابل اتکای لینوکس می پردازیم:

به طور کلی می توان اکثر توزیع ها را به دو دسته مبتی بر Debian  یا مبتنی بر Red Hat تقسیم بندی کرد.
 

توزیع‌های معروف لینوکس

Redhat: یکی از پرطرفدارترین و معروف ترین توزیع های لینوکس می باشد که کاربرد تجاری داشته و بیشتر جهت مصرف در سیستم های سرویس دهنده استفاده می شود و شرکت های بزرگ سخت افزاری مانند IBM و Dell در سیستم های خود پشتیبانی می کنند.

Ubuntu: عضو تيم توسعه Debian و در آن فايرفاكس و  Open Office به کاربر ارایه گردیده است. این توزیع یک توزیع رایگان می باشد و مخصوص استفاده خانگی است.

Arch Linux: یک توزیع که بر پایه قوانین KISS بنا شده همراه با سیستم انتشار Rolling.

Slackware: اين توزيع لينوكس بيشتر براي حرفه اي هاست چون تمام مراحل پيكربندي كاملا دستي واز طريق خط دستوري انجام میشود.

CentOS: یک توزیع که از همان سورسی که redhat استفاده می‌کند، مشتق شده است، توسط یک گروه داوطلبی که به آن اختصاص داده شدند، نگهداری می‌شود همراه با سازگاری 100% با ورژن Redhat و یک ورژن به روز رسیده شده که همیشه به‌طور 100% سازگار و همراه نیست.
 
Debian: یک توزیع غیر تجاری که توسط جامعه‌ای از توسعه دهنده‌های داوطلب نگهداری می‌شود که تعهد قوی ای به قوانین نرم ‌افزارهای آزاد دارند.
 
Fedora: یک توزیع بر پایهٔ جامعه است که توسط Red hat سرپرستی می‌شود. اين توزيع كه مي توان گفت از Redhat گرفته شده براي كاربران معمولي لينوكس داراي پيچيدگي هاي بيشتري است، اما نقطه قوت آن را مي توان در نوآوري در طراحي و پشتیبانی گستره وسيعي از نرم افزارهاي مبتني بر لينوكس در Fedora دانست.
 
Gentoo: روش نصب در اين توزيع اگرچه در آغاز به شکل كامپايل كردن بود اما بعدا امكان افزودن پکیچ RPM به آن افزوده شد.
 
Knoppix: اولین توزیع سی دی زنده، که کاملا از یک رسانهٔ قابل حمل اجرا می‌شود. بدون نصب در دیسک سخت. از Debian گرفته شده و  اين توزيع پس ازبوت شدن در كامپيوتر كاربر، بسياري از انواع نرم افزارهاي ريزودرشت مانند چندين مرورگر اينترنتي، چندين برنامه office را به وي ارائه مي كرد بطوري كه كمتر  كاربري لازم مي دانست برنامه اي را نصب نمايد.
 
Mandriva: یک توزیع گرفته شده از Redhat  که در فرانسه و برزیل محبوب می باشد، امروزه با همان نام و به ‌وسیله یک شرکت فرانسوی اداره می‌شود. اين توزيع امروزه يكي از لينوكس هايی با محيط زيبا و قابل اطمينان است كه از برنامه Rpm Drake  براي نصب آسان بسته هاي RPM استفاده ميكند.
 
OpenSUSE: اين توزيع هم به مانند Ubuntu هم باميزكار GNOME و هم KDE ارائه مي شود. در واقع هر یک از اسامی که در بالا در زمینه سیستم عامل لینوکس گفته شد بر اساس نام شرکت یا سازمانی است که این توزیع را تولید کرده است، برای مثال Redhat یک شرکت است. همانطور که گفته شد توزیع های لینوکس بسیار گسترده اند و حتی لینوکس هایی وجود دارند که بر اساس منطقه یا زبان یا کشور خاصی بومی سازی شده اند، حتی در ایران نیز ما نسخه های بومی سازی شده از همین لینوکس را داریم که بعضا برخی اوقات از آنها به عنوان سیستم عامل ملی نیز نام برده می شود، در پایین لیستی از نسخه های لینوکسی که به زبان پارسی بومی سازی شده اند را به همراه توضیحات مختصری می توانید مشاهده کنید:

1. آریوس لینوکس یا Arios: آریوس از دو کلمه آریو و OS تشکیل شده‌است و آریوس را می‌توان سیستم عامل آریایی و یا سیستم‌ عاملی از ایران ترجمه کرد. آریوس یک بسته‌بندی مجدد (Remix) از توزیع اوبونتو است. برنامه‌های اضافی، تقویم خورشیدی، قلمهای پارسی و اشعار شاعران ایرانی از جمله امکاناتی است که به آریوس اضافه می‌شود. آریوس تلاش می‌کند برنامه‌های نوشته شده به دست برنامه‌نویسان ایرانی را ترویج نماید. (به نقل از ویکیپدیا فارسی)

2. پارسیدورا Parsidora: پارسیدورا یک سیستم عامل بر پایه گنو/لینوکس است که شامل مجموعه ای از آخرین نرم افزارهای آزاد و منبع باز می باشد. پارسیدورا نسخه ترکیبی و برگرفته شده از فدورا است. این توزیع کاملا سازگار با فدورا است. در این توزیع سعی شده است که نیاز های کاربران فارسی زبان و ایرانیان به طور مناسبی پاسخ داده شود. پارسیدورا همیشه برای هر کسی برای هر استفاده، ویرایش و پخش آزاد است.

3. پارسیکس Parsix: نام یک توزیع زنده از گنولینوکس است که برگرفته از گنولینوکس کانوتیکس و مبتنی بر دبیان می‌باشد و از میزکار کامل گنوم به عنوان میزکار پیش‌گزیده استفاده شده‌است و کلیه بسته‌های نرم‌افزاری لازم برای یک توزیع مخصوص میزکار را داراست. علاوه بر زبان‌های متعدد، پارسیکس به‌طور پیش‌گزیده از صفحه کلید فارسی پشتیبانی کرده و می‌توانید در آن فارسی تایپ نمایید. پارسیکس را می‌توانید بر روی دیسک سخت خود نصب کرده و از آن به عنوان سیستم‌عامل کامپیوتر خود استفاده کنید. پارسیکس گنو/لینوکس ابتدا برای کاربران فارسی زبان طراحی شده‌ بود ولی در حال حاضر دارای جامعه کاربری فعال از سرتاسر جهان می‌باشد.

4. لینوکس شریف: نام توزیعی دو زبانه (فارسی انگلیسی) از لینوکس است که بر پایهٔ گنولینوکس بنا شده‌است. این توزیع که در شرکت فارسی‌وب شریف با توجه به نیازهای بومی کاربران ایرانی و فارسی‌زبان تهیه شده، پس از طی مراحل آزمون نسخه‌های آزمایشی، در 7 خرداد 1385 به طور رسمی در دانشگاه صنعتی شریف معرفی شد. نسخهٔ 2 این توزیع بر پایهٔ فدورا کر 4 بنا شده است که بنا به استانداردهای امروزی، نسخه‌ای بسیار قدیمی به حساب می‌آید. استفاده از ابزارهای قدیمی چون فایرفاکس 1، کرنل 2.6.16 و اپن آفیس 2، آن را برای استفاده امروزی غیرکارامد می‌سازد. در این توزیع از محیط رومیزی گنوم که 76.48 درصد آن به فارسی ترجمه شده، استفاده می‌شود.

5. سیستم عامل گیکس: سیستم عامل گیکس (Gix OS) توسط تعدادی از کاربران گیلانی و بر پایه سیستم عامل دبیان و با متد لینوکس از پایه ساخته شده است. گیکس از ترکیب سه واژه انگلیسی Linux,Guilan و Geek تشکیل شده است. در تاریخ 13 مهر 1391 نسخه 9 سیستم عامل گیکس از سوی گروه کاربران گنولینوکس گیلان به طور رسمی جهت تست و استفاده گسترش دهندگان با اسم رمز وارش (به معنای: باران) در همایش اولین انتشار این سیستم عامل، در شهر رشت منتشر شد.

همزمان با انتشار این سیستم عامل وبگاه آن به نشانی GixOs.ir جهت معرفی، رفع باگ، پشتیبانی و ... در دسترس کاربران قرار گرفت. سیستم عامل گیکس با ویژگی های همچون نصاب فارسی، مستندات آموزشی فارسی چند رسانه ای، استفاده از برنامه های کاربردی گنولینوکس، قلم های فارسی، تقویم فارسی، لغت نامه و ... منتشر شده است که در بین خیل عظیم نسخه های موجود برخی از ویژگی های معرفی شده، منحصر به فرد می باشد.

6. جبیر او اس Jabir OS: سیستم عامل جبیر یا جبیر او اس گنو/لینوکس یک توزیع ساده و کارامد مبتنی بر اوبونتو بوده و توسط تیمی از نوجوانان توسعه می یابد.

7. زمین Xamin: زمین، یک سیستم عامل خاص کارساز برپایه توزیع بالادست دبیان است که با توجه به نیازهای بومی و یا خاص مراکز مختلف، بومی سازی شده است. این سیستم عامل کاملا آزاد و متن باز است و به شکل آزاد و متن باز توسعه داده خواهدشد.

لینوکس (Linux) چیست؟

لینوکس (به انگلیسی: Linux) نام یک سیستم عامل رایانه‌ای است که معروف‌ترین مثال نرم‌افزار آزاد و توسعه به روش اُپن‌سورس (متن‌باز) شناخته می‌شود. اگر بخواهیم دقیق باشیم فقط باید هستهٔ لینوکس را لینوکس بنامیم اما به طور معمول این کلمه به سیستم‌عامل‌های یونیکس‌مانندی (یا گنو/لینوکسی) اطلاق می‌شود که بر مبنای هستهٔ لینوکس و کتاب‌خانه‌ها و ابزارهای پروژه‌ گنو ساخته شده‌اند. به مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای بنا شده بر اجزای گفته شده توزیع لینوکس (linux distribution) می‌گویند که به طور معمول شامل ابزارهای توسعه‌ نرم‌افزار، پایگاه‌های داده، سرویس دهنده‌های وب مثل آپاچی، محیط‌های رومیزی مثل گنوم و کی‌دی‌ای و مجموعه‌های اداری مثل اُپن آفیس هستند.

لینوکس برای استفادهٔ ریزپردازنده‌ها با معماری 80386 اینتل طراحی شده بود اما امروزه انواع مختلف معماری‌ها را پشتیبانی می‌کند و در انواع و اقسام وسایل از کامپیوترهای شخصی گرفته تا ابر رایانه‌ها و تلفن‌های همراه به کار می‌رود. این سیستم عامل که در ابتدا بیشتر توسط افراد مشتاق توسعه پیدا می‌کرد و به کار گرفته می‌شد توانسته‌است پشتیبانی شرکت‌های سرشناسی چون آی بی ام و هیولت-پاکارد را به دست آورد و با بسیاری از نسخه‌های خصوصی یونیکس رقابت کند. طرفداران لینوکس و بسیاری از تحلیل‌گران این موفقیت را ناشی از استقلال از فروشنده، کم هزینه بودن پیاده‌سازی، سرعت بالا, امنیت و قابلیت اطمینان آن می‌دانند.

 
تاریخچه:
در سال 1984 میلادی ‏ریچارد استالمن که رئیس بنیاد نرم‌افزارهای آزاد بود پروژه گنو (GNU) را آغاز کرد. در این پروژه که یک جنبش نرم‌افزاری محسوب می‌شد برنامه‌نویسان با یکدیگر همکاری می‌کردند (این همکاری تا به حال نیز ادامه دارد).
آن زمان بیشتر ابزارهای پروژه گنو که با زبان برنامه‌نویسی سی و اسمبلی نوشته شده بود آماده کار بود اما تنها چیزی که کم بود وجود یک هستهٔ مناسب و آزاد بود. حتی سیستم‌عامل مینیکس نیز (با وجود در دسترس بودن متن کد آن) آزاد نبود و حق نشر مخصوص به خودش را داشت. کار در پروژه گنو به سمت طراحی یک هسته مناسب متمرکز می‌شد اما به نظر می‌رسید که برای ایجاد این هسته حداقل چند سال دیگر زمان احتیاج است.

این تاخیر برای لینوس تُروالدز قابل تحمل نبود. بنابراین خودش دست به کار شد و با الهام از کد مینیکس کار را آغاز کرد. سرانجام در 25 اوت سال 1991 ساعت 20و57 دقیقه شب به وقت گرینویچ پیامی تاریخی به گروه خبری comp.os.minix ارسال شد. ارسال کننده این پیام کسی نبود جز «لینوس بندیک تُروالدز». او یک دانشجوی فنلاندی بود که آن زمان در دانشگاه هلسینکی درس می‌خواند.

متن پیام او چنین بود:

"سلام به هر کس که آن بیرون از مینیکس استفاده می‌کند.

من در حال حاضر روی سیستم عاملی آزاد برای رایانه‌های (486)386‎‏ AT کار می‌کنم (فقط برای سرگرمی؛ مانند پروژهٔ گنو بزرگ و حرفه‌ای نیست). از ماه آوریل کار را آغاز کرده‌ام و هم‌اکنون این سیستم‌عامل آماده‌است و کار می‌کند. دوست دارم از عقیدهٔ دیگران در مورد سیستم‌عاملم با خبر شوم. چه آنهایی که مینیکس را دوست دارند و چه آنهایی که دوست ندارند. چرا که سیستم من تا حدی شبیه به مینیکس است.
در حال حاضر (1٫08)bash و (1٫40) gcc را بر روی آن دارم و چیزهای دیگری که به نظر می‌رسد همه درست کار می‌کنند. این بدان معناست که طی چند ماه آینده چیز به‌دردبخوری فراهم خواهم کرد، و دوست دارم بدانم مردم بیشتر چه امکاناتی لازم دارند. به هر پیشنهاد و نظری خوش آمد می‌گویم اما قول نمی‌دهم که آن را انجام دهم"

لینوکس مانند مینیکس (یک سیستم عامل ساده نوشته شده توسط پروفسور آندرو تاننبام که برای آموزش طراحی سیستم‌ عامل به کار می‌رفت) طراحی شده بود. اولین نسخهٔ لینوکس در سپتامبر 1991 در اینترنت منتشر شد. دومین نسخه‌ٔ آن به فاصلهٔ کمی در اکتبر همان سال منتشر شد. از آن پس هزاران برنامه‌نویس (هکر) در سراسر دنیا در این پروژه شرکت کردند. مقالهٔ «کلیسای جامع و بازار» مدل توسعه هسته لینوکس و نرم افزارهای مشابه را تشریح می‌کند.
پنگوئن تاکس نشانه و مایه خوش شانسی هستهٔ لینوکس است. لینوس تُروالدز مالک علامت تجاری لینوکس است که به عنوان «نرم افزار سیستم عامل رایانه برای تسهیل در استفاده و عملیات رایانه» به ثبت رسیده‌است.

مجوز:
هستهٔ لینوکس و اغلب بخش‌های گنو تحت اجازه‌نامه‌ عمومی همگانی گنو (جی‌پی‌اِل) منتشر می‌شوند. جی‌پی‌ال لازم می‌داند که تغییرات کد منبع و کارهای مشتق شده نیز تحت مجوز جی‌پی‌ال منتشر شوند.

 
گنو/لینوکس:
از آن‌جایی که ابزارهای گنو که بخش عمدهٔ توزیع‌های لینوکس را تشکیل می‌دهند از پروژه سیستم عامل آزاد گنو (که بسیار سابقه‌دارتر از هستهٔ لینوکس است) ریشه گرفته‌اند، ریچارد استالمن و بنیاد نرم‌افزار آزاد درخواست کرده‌اند که سیستم ترکیب شده (از هستهٔ لینوکس و ابزارهای گنو) بدون توجه به نام توزیع‌اش، گنو/لینوکس خوانده شود.
علیرغم این که بعضی از توزیع‌ها، گنو/لینوکس در بیان به طور خاص، از این نام استفاده می‌کنند بسیاری تنها به گفتن لینوکس اکتفا می‌کنند. تفاوت بین هستهٔ تروالدز و سیستمی که شامل این هسته‌است، همیشه باعث سردرگمی ست و نام‌گذاری همچنان بحث‌انگیز باقی مانده‌است.

توزیع‌های لینوکس:
لینوکس تقریبا همیشه یکی از اجزاء یک توزیع لینوکس (Distro) است. توزیع‌های لینوکس توسط افراد، گروه‌های نه چندان متشکل و سازمانهای حرفه‌ای گوناگون ایجاد می‌شوند. این توزیع‌ها شامل تعدادی نرم افزار سیستم و برنامه‌های کاربردی به همراه روالی مشخص برای نصب آنها بر رایانه هستند. توزیع‌ها معمولا برای منظورهای مختلفی از جمله محلی سازی، پشتیبانی از یک معماری خاص، کاربردهای بلادرنگ (real-time applications) و سامانه‌های توکار (embedded systems) به وجود می‌آیند و بعضی از آن‌ها آگاهانه تنها از نرم افزارهای آزاد استفاده می‌کنند.
یک توزیع همه-منظورهٔ معمولی شامل هسته لینوکس، کتاب‌خانه‌ها و ابزارهای گنو، پوسته‌های خط فرمان و انبوه بی شماری از نرم افزارهای کاربردی از مجموعه‌های اداری و سیستم پنجره‌ای اِکس گرفته تا مفسرها، ویرایشگرهای متن و ابزارهای علمی است.

گستره:
در بیش از یک میلیارد دلار: برآورد اندازه گنو/لینوکس که مقاله تحقیقی است بر روی توزیع رِدهت 7٫1، تعداد خطوط کد منبع (source lines of code – SLOC) را 30 میلیون عنوان شده‌است. در این تحقیق با استفاده از روش (Constructive Cost Model – COCOMO) برآورد شده‌است که بر روی این توزیع حدود هشت میلیون نفر-سال کار توسعه انجام گرفته‌است. چنان که این نرم‌افزار توسط روش‌های متعارف خصوصی توسعه می‌یافت، هزینه‌ توسعه‌اش در ایالات متحده با روش‌های توسعه متعارف خصوصی بالغ بر 1/08 میلیارد دلار (با قیمت دلار سال 2000) می‌شد.

بخش اعظم کد (71%) توسط زبان برنامه‌نویسی C نوشته شده‌است اما از بسیاری از زبان‌های دیگر همچون ++C، لیسپ، اسمبلی، پرل، فرترن، پایتون و زبان‌های اسکریپت‌نویسی مختلف استفاده شده‌است. اندکی بیش از نیمی از خطوط کد تحت مجوز عمومی گنو (جی پی اِل) هستند. هسته لینوکس 2٫4 میلیون خط برنامه‌است و 8٪ کل کد را تشکیل می‌دهد.

در پژوهشی که پس از آن انجام شد، به نام شمردن سیب زمینی‌ها: اندازه دِبی‌ین2٫2 همان تحلیل بر روی لینوکس دِبی‌ین 2٫2 انجام گرفت. این توزیع دارای بیش از پنجاه و پنج میلیون خط کد بود که هزینه‌ توسعه‌اش با روش‌های توسعه متعارف خصوصی بالغ بر 1٫9 میلیارد دلار (با قیمت دلار سال 2000) می‌شد.

کاربردهای سیستم عامل‌های شکل گرفته بر پایه لینوکس:
در گذشته یک کاربر لینوکس برای پیکربندی و نصب سیستم خود، نیازمند دانش بالایی از رایانه بود. این دلیل به علاوه جذاب بودن دسترسی به درون سیستم، باعث شده بود که به طور سنتی کاربران لینوکس را (بر خلاف کاربران ویندوز یا مَک‌اواِس) کسانی شکل بدهند که با تکنولوژی بیشتر دمخور هستند. افرادی که معمولا با القاب «هَکِر» و «گیک» شناخته می‌شوند. این نگرش در سال‌های اخیر با افزایش راحتی کار در لینوکس و گسترده شدن استفاده از بسیاری از توزیع‌ها، اعتبار خود را از دست داده‌است. لینوکس در بازار سرورها و کاربردهای-ویژه (مانند پردازش تصویر و سرویس‌های وِب) پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده و در حال ورود به بازار بزرگ رایانه‌های رومیزی است.

لینوکس  اساس مجموعه نرم‌افزار سرور موسوم به لامپ (لینوکس), آپاچی, MySQL , پرل, پی‌اچ‌پی ,پایتون را تشکیل می‌دهد که میان توسعه‌دهندگان وب محبوبیت گسترده‌ای کسب کرده‌است.

از لینوکس همچنین اغلب در سیستم‌های کار گذاشته استفاده می‌شود. قیمت اندک آن باعث می‌شود انتخابی ایده‌آل برای ابزارهایی مانند سیمپیوتر (رایانه‌ای که برای جمعیت کم درآمد کشورهای در حال توسعه طراحی شده) باشد.
لینوکس با داشتن محیط‌های رومیزی مانند گنوم و کی دی ای، رابط کاربری همچون اپل مکینتاش و مایکروسافت ویندوز را در کنار دیگر محیط‌های گرافیکی و رابط خط فرمان یونیکس-مانند سنتی‌اش، عرضه می‌کند. هرچند نرم‌افزارهای گرافیکی لینوکس برای بسیاری از مصارف وجود دارند، در بسیاری زمینه‌ها نرم‌افزارهای خصوصی هنوز از گستره و میزان محبوبیت بیشتری برخوردارند.

نصب:
در ابتدا، مشکل بودن نصب سیستم‌های بر پایه لینوکس مانعی برای پذیرش آن بود، اما در سال‌های اخیر نصب لینوکس بسیار آسان شده‌است. بسیاری از توزیع‌ها دارای نصبی آسان و قابل مقایسه با نسخه‌های ویندوز می‌باشند. علاوه بر این، رایانه‌های شخصی که با توزیع‌های لینوکس وارد بازار شده‌اند و به آسانی از بسیاری از فروشنده‌های اصلی، همچون هیولت- پاکارد و وال- مارت قابل تهیه می‌باشد.
بیشتر شیوه‌های عمومی نصب لینوکس، توسط همه توزیع‌های مهم پشتیبانی می‌شود، که شامل اجرا از طریق لوح فشرده، حاوی برنامه‌های نصب و راه‌اندازی نرم افزارها می‌باشد. این لوح فشرده می‌تواند از طریق تصویر استاندارد (ISO image) بارگذاری شده باشد، به تنهایی و به قیمت بسیار پائین خریداری شود، یا می‌تواند در مجموعه نرم افزارهای تجاری اضافی ارائه شود.

بعضی توزیع‌ها، همچون دبیان (Debian)، از طریق دستگاه‌های کوچکی مثل فلاپی دیسک، نیز قابل نصب هستند. پس از نصب ابتدایی بیشتر نرم افزارها از طریق اینترنت و لوح فشرده قابل بار گذاری و نصب می‌باشند.
بعضی توزیع‌ها، همچون [ناپیکس] (Knoppix)، می‌توانند به صورت بی درنگ از طریق دیسک‌های زنده بسیار سریع تر از نصب بر روی دیسک سخت اجرا شوند. به این صورت که، یکبار از لوح فشرده راه اندازی می‌شود و می‌توان از لینوکس بدون هیچگونه تغییری در محتویات دیسک سخت استفاده کرد. به همین نحو بعضی توزیع‌های حداقل، همچون تامزروت‌بوت (Tomsrtbt)، بدون نیاز به تغییر محتویات دیسک سخت از طریق فلاپی دیسک، به صورت بی درنگ قابل اجرا می‌باشد.
همچنین بسیاری توزیع‌ها از راه اندازی بر روی شبکه پشتیبانی می‌کنند، پس همه مراحل نصب و پیکربندی دستگاه می‌تواند بر روی شبکه انجام شود.

پیکربندی:
بیشتر پیکربندی‌ها در پوشه‌ای با نام etc/ ذخیره شده‌است، در صورتیکه کاربر- مخصوص باشد، فایل‌های پنهان در پوشه خانه کاربر قرار دارد. تعدادی از برنامه‌ها از پایگاه داده پیکربندی به عوض فایل استفاده می‌کنند. خوب است بدانید که فولدر یا پوشهٔ etc/ مربوط به فایل‌های کانفیگ هستند که تمامی تنظیمات زمان اجرای آن سیستم عامل و وظایف آن را پیکر بندی می‌کند. بعضی از این تغییرات نیاز به یک سوئیچ reconfigure برای اعمال و بروز شدن پیکر بندی‌های جدید دارد و نیازی به ریستارت کل سرور نمی‌باشد و بعضی دیگر به اندازه رستارت شدن یک سرویس که با دستور کوتاه service servicename restart نیز به سرعت و دقت امکان پذیر است.

راه‌های بسیاری برای ایجاد تغییرات وجود دارد. آسان‌ترین راه، استفاده از ابزارهای آماده توزیع‌هایی همچون یاست (YaST) در [(رایانه)] (SuSE) یا مرکز کنترل در مندریک (Mandrake) استفاده کرد. انواع دیگر آن، مانند لینوکس‌کانف (Linuxconf)، ابزارهای سیستم گنوم، و وبمین (Webmin) برای توزیع‌های ویژه نیستند. آن‌ها شامل بسیاری از امکانات پیکربندی توسط خط فرمان می‌باشند.از آنجایی که به طور متداول اکثر تنظیمات در فایل‌های متنی ذخیره شده‌اند، آن‌ها را می‌توان با هر ویرایشگر متنی پیکر بندی نمود.

سرور‌های لینوکس:
سرویس Server یا دایمون (Daemon) به وظیفه‌ای از یک وب سرور اطلاق می‌شود که در توپولوژی یک شبکه برای وظیفه‌ای خاص، نقشی را بر عهده می‌گیرد و بهتر بگوییم :«برای وظیفه‌ای خاص ددیکیت Dedicated Server می‌شود. مثلا وقتی شما یک سرور HP خریداری می‌کنید و آن را اختصاص به وب سرور می‌دهید و می‌گوئید:"سروری برای سایت‌های وب راه اندازی کردم."
لیست نمونه‌های سرویس‌ها و پکیج‌های مختلف با اهداف مختلف به شرح زیر است:

اسکوئید = پروکسی-کش Proxy-Cache سرور لینوکس می‌باشد SQUID
بایند = دی.ان.اس DNS سرور لینوکس می‌باشد BIND
آپاچی = وب سرور Web لینوکس می‌باشد APACHE

و بسیاری از سرویس‌های دیگر مورد نیاز شما به عنوان «مدیر اجرایی شبکه و امنیت» که می‌توانید از این پکیج‌ها استفاده کنید. در ضمن بدانید بر پایهٔ سیستم عامل لینوکس می‌توان از دیگر ابزار فایروال به نام Smoothwall Firewall نیز نام برد که براحتی نصب شده و پیکربندی می‌شود این سیستم عامل به صورت خودکار برای این سرویس نصب شده و نیازی به نصب پکیج مجزا ندارد و شبکهٔ شما را از لحاظ دیوارهٔ آتش به بقیهٔ محصولات بی نیاز می‌کند.
سرویس‌های دیگری نظیر vpn ftp apache php MySql sftp vsftp mail هم وجود دارند که در لینوکس سرور‌ها نصب می‌شوند.

پشتیبانی:
به طور معمول پشتیبانی فنی توسط فروشندگان تجاری و دیگر کاربران لینوکس در اجتماعات آنلاین، گروه‌های خبری و فهرست‌های پستی ارائه می‌شود. گروه کاربران لینوکس (LUGs) در همه جهان به کاربران بسیاری یاری می‌رساند.
به طور کلی، مدل کسب و کار فروشندگان تجاری وابسته به پرداخت جهت پشتیبانی می‌باشد، مخصوصا برای کاربران تجاری.

توزیع‌های لینوکس:
توزیع‌های گنو/لینوکس بسیار زیادند. هر توزیعی برای کاربردی خاص ایجاد شده در زیر به برخی از آن‌ها اشاره شده‌است:

* فدورا کُر
* لینوکس تجاری رِدهَت
* ناپیکس
* دبیان
* اِسلَکوِر
* جِنتو
* لینسپایر (لیندوز قدیم)
* مندریوا (ماندریک قدیم)
* توربو لینوکس
* سوزه
* کانِکتیوا
* لیبرانت
* اوبونتو
* کوبونتو
* لینوکس شریف
* پارسیکس گنو/لینوکس
* مینت
* شبدیکس
* فارلیکس

قابل ذکر است که توزیع‌های لینوکس شریف، پارسیکس، شبدیکس، فارلیکس، کارآمد و سرآمد از توزیع‌هایی هستند که در کشور ایران و توسط برنامه نویسان ایرانی ایجاد و در حال توسعه هستند.