اسلات PCI و PCI Express چیست و کدام کارت را در این اسلات‌ها قرار دهیم؟
 

اسلات به شیار‌هایی روی مادربورد گفته می‌شود که می‌توانیم در آن کارت‌های جانبی قرار دهیم و البته چیز کاملاً مشخص این است که کارت ها باید به صورت درست و صحیح نصب شوند.


PCI Express

در زیر تصویری از PCI Express با کانکتور یک مسیره را مشاهده می‌کنید. از نظر اندازه کوچک‌تر از PCI و AGP می‌باشد و همین اندازه برای اتصال کارت‌های جانبی با پهنای باند بالا کافی می‌باشد.

اگر به تصویر زیر توجه کنید، مقایسه‌ای بین اسلات‌های PCI، AGP، PCI Express x1، PCI Express x16 انجام شده است و می‌توانید تا حدودی به تفاوت آن‌ها پی ببرید.

اسلات‌هایی هم که با مسیر بیشتر هستند، بزرگ‌تر می‌باشند.

اسلات‌ها و کانکتور‌های PCI Express دارای تعداد زیادی پین می‌باشند که علاوه بر انتقال دادن داده‌، می‌توانند مقدار زیادی توان مصرفی را هم به کارت جانبی تحویل دهند. البته به این مورد باید توجه کنید که منظور از کانکتور، بخشی از کارت PCI Express می‌باشد که پین‌های مسی در اسلات مادربورد وارد می‌شود.

کارت‌های طراحی شده برای کوچک‌ترین اسلات یعنی X1 در ابتدا کمتر از 10 وات انرژی مصرف می‌کردند اما بعد‌ها با طراحی بزرگ‌تر و تحت نام Full Height به توان مصرفی بیشتری در حد 25 وات نیاز پیدا کردند.


در صورت بالا بودن ظرفیت اسلات PCI Express، از کابل برق 6 یا 8 پین استفاده می‌شود.

کابل 6 پین می‌تواند حداکثر تا 75 وات و کابل 8 پین می‌تواند حداکثر تا 150 وات توان الکتریکی را در اختیار کارت گرافیک قرار دهد.

برای مثال اگر کارت گرافیک شما دو هسته‌ای (R9 295x2) باشد، دو کابل 8 پین و استفاده از اسلات PCI Express 3.0، می‌تواند 375 وات توان مصرفی را دریافت کند. البته در صورت بی‌کار ماندن، این مقدار توان بسیار کم می‌شود.

اما کدام کارت‌ را در کدام اسلات قرار دهیم؟

اگر بخواهیم PCI Express را از نظر سازگاری بررسی کنیم، باید بگوییم خوشبختانه PCI Express همانند "PCI" حساسیت خاصی روی نسخه‌های مختلف ندارد.

شما می‌توانید کارت‌های قدیمی را در اسلات‌های جدید قرار دهید. بدون این که مشکلی پیش آید.


از نظر Backward Compatible قضیه کمی فرق دارد. طبق استاندارد‌های به تصویب رسیده، نسخه‌ 3.0 و 2.1 از نظر توان مصرفی و محدودیت‌های حرارتی همانند یکدیگر هستند. اما در نسخه 2.0، 1.1 و 1.0a کمی ضعیف‌تر می‌باشند.

بنابراین با اینکه در استاندارد‌سازی اسلات‌ها و کارت‌های جانبی و علی‌الخصوص کارت‌‌های گرافیک که توان مصرفی بالاتری را دارا هستند و سعی شده است تا تمامی کارت‌ها با تمامی اسلات‌ها سازگاری داشته باشند، ولی باید بگوییم در عمل به مشکل برمی‌خوریم.


در صورت انتخاب کارت گرافیکی با مصرف کم، معمولاً در استفاده از آن روی پی‌سی‌آی اکسپرس مشکلی پیش نمی‌آید. اما در مقابل کارت گرافیکی پرمصرف همانند "PCI-Express 3.0" وجود دارد که در صورت استفاده روی مادربورد‌های قدیمی و متعلق به سال‌ 2010 و قبل‌تر، با مشکل مواجه خواهیم شد و احتمال اینکه درست کار نکند وجود دارد.

در پاسخ به اینکه آیا می‌توان از کارت‌ گرافیک‌های PCI Express 3.0 روی اسلات‌های PCIe 1.1 و PCIe 2.0 استفاده کرد یا خیر، باید بگوییم هم می‌توان و هم نمی‌توان! در واقع این بستگی به میزان مصرف انرژی کارت گرافیک دارد!

بنابراین توصیه می‌شود اگر دارای مادربوردی قدیمی هستید، باید ابتدا مشخصات آن را بررسی کرده و ببینید که آیا بایوس و دیگر مشخصات آن، برای استفاده از یک کارت گرافیک قدرتمند و پر مصرف مناسب و سازگار هستند یا خیر.


سازگاری داشتن اسلات و کارت از نظر مسیر

کارتی که دارای تعداد مسیر کمتری می‌باشد، در اسلات بزرگ‌تر قابل استفاده می‌باشد. برای مثال کارت x1 با اینکه پهنای اسلات PCIe x16 را نمی‌پوشاند، اما بدون هیچ مشکلی کار می‌کند. پس این نتیجه حاصل می‌شود که کافیست فقط کارت جانبی را روی اسلات مادربورد به درستی قرار دهیم.

اگر به تصویر زیر توجه کنید، یک کارت صدای  "Asus Xonar" واسط یک مسیره در اسلات x16 مادربورد قرار گرفته است. به محض روشن شدن سیستم، کانکتور کارت صدا و باس پی‌سی‌آی، تصمیم خواهند گرفت که چند مسیر ارتباطی قابل استفاده می‌باشد.

مسلماً 16 مسیر ارتباطی وجود نخواهد داشت بلکه تنها یک مسیر از اسلات 16 مسیره مادبورد فعال خواهد شد.


آداپتور‌ها

در صورتی که مادربورد شما اسلات‌های x16 کمی دارد، اما در مقابل کارت‌هایی دارید که باید در اسلات x16 قرار بگیرد، می‌توانید از تبدیل‌ها استفاده کنید. البته باید توجه داشته باشید که تبدیلی که اسلات x1 را به x16 تبدیل کند، با همان یک مسیر خود به تامین پهنای باند مورد نیاز خواهد پرداخت. در نتیجه عملکرد کارت PCI Express x16 ممکن است در اثر کم بودن پهنای باند، محدود شود.

نمونه‌ای از تبدیل x1 به x16 را در تصاویر زیر مشاهده می‌کنید.

سرعت PCIe

سرعت‌ در PCIe بر حسب تعداد تراکنش‌های صورت گرفته در یک ثانیه بیان می‌‌شود. مثلاً نسخه‌اول 2.5 میلیارد عمل نقل و انتقال داده را در یک ثانیه انجام می‌دهد.

نوع انکدینگ مشخص می‌کند که سرعت بر حسب بایت بر ثانیه چقدر می‌باشد.

در نسخه اول، نوع انکدینگ 8 بیت به 10 بیت بوده و به این معنی که دیتای 8 بیتی، با انتقال 10 بیت داده منتقل می‌شود.

امیدواریم از این مقاله استفاده کرده باشید.

 سایر مقالات مربوط به سخت افزار