لینوکس‌ در‌ برابر ‌‌ویندوز ( قسمت اول )

هسته اساسی یک کامپیوتر، سیستم عامل است. سیستم عامل، نرم‌افزاری است که سخت‌افزار را کنترل و همان‌گونه که از نام آن مشخص است باعث انجام عملیات در کامپیوتر می‌گردد. سیستم عامل، برنامه‌ها را به درون حافظه کامپیوتر استقرار و زمینه اجرای آنان را فراهم می‌سازد.

سیستم عامل دستگاه‌های جانبی، نظیر دیسک‌ها و چاپگرها را مدیریت می‌کند. کامپیوتر و چاپگرهای موجود در یک محیط کامپیوتری را می‌توان به یکدیگر مرتبط تا زمینه مبادله اطلاعات و  داده‌ها، فراهم گردد.
ویندوز و لینوکس انواع مختلفی دارند. تمامی انواع ویندوز را مایکروسافت تولید می‌کند، اما توزیع متنوع لینوکس از سوی شرکت‌های متعددی مانند Linspire ، Red Hat، SuSE، Ubunta، Mandriva، Knoppix، Slackware و Lycoris صورت می‌گیرد. ویندوز دو خط اصلی دارد که می‌توان آنها را Win9x که شامل ویندوزهای 95، 98، 89 SE ، Me و کلاس NT که ویندوزهای NT، 2000‌ و XP را در خود جای داده است، اشاره کرد. ویندوز در واقع کار خود را با نسخه 3x آغاز کرد و پس از چند سال ویندوز 95 را روانه بازار کرد.

لینوکس نسخه‌ها و توزیع های مختلفی دارد. تمامی توزیع‌های لینوکس که در چارچوب زمانی یکسان منتشر شده، از یک هسته اصلی (مهم‌ترین بخش سیستم عامل) تبعیت می‌کنند. تفاوت آنها در نرم‌افزارهای اضافی ارایه شده، واسطه گرافیکی کاربر، فرایند نصب، قیمت، اسنادسازی و پشتیبانی‌های فنی است. ویندوز و لینوکس هر دو در desktop و ویرایش‌های سروری ظاهر می‌شوند.
لینوکس می‌تواند کارایی کامپیوترهای قدیمی را نیز بالا ببرد ولی ویندوز این قابلیت را ندارد. برخی از نسخه‌های لینوکس هدفمند است. به‌عنوان مثال NASLite نسخه‌ای از لینوکس است که با استفاده از یک فلاپی دیسک، رایانه قدیمی را تبدیل به یک فایل سرور می کند. این نسخه از لینوکس قادر به اتصال به شبکه، تقسیم فایل‌ها و عملکرد به‌عنوان یک وب سرور است.

گنو/لینوکس یک سیستم عامل آزاد و متن باز است. کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه می‌توانند در کدهای آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهای منبع سبب می‌شود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستم عامل مطلع شوید. شما بسیاری از توزیع های گنو/لینوکس را می‌توانید به هر تعداد کپی کرده و بین دوستانتان پخش کنید. در سمت مقابل، ویندوز یک سیستم عامل اختصاصی است که کد منبع آن سری نگه داشته شده و برای همگان در دسترس نیست.

یکی از نخستین سوالاتی که در ذهن هر کاربری که به‌تازگی نام گنو/لینوکس به گوشش خورده، مطرح می‌شود، این است که خوب گنو/لینوکس چه تفاوتی با ویندوز دارد؟ در این مقاله قصد داریم بدون این‌که وارد مسایل خیلی فنی شویم، به‌طور اجمالی این موضوع را تشریح کنیم.
لینوکس به‌خودی خود، یک هسته(Kernel) است. هسته، بخش اصلی سیستم عامل را تشکیل می‌دهد که کار آن کنترل داده‌ها، مدیریت حافظه، سخت‌افزار، ورود و خروج داده‌ها و همه موارد اصلی سیستم عامل است.
همان‌طور که گفتیم، لینوکس به‌خودی خود سیستم عامل به‌شمار نمی‌رود، بلکه با استفاده از ابزارهایی که پروژه گنو(GNU) برای آن تولید کرده است، تبدیل به یک سیستم عامل کامل می‌شود (به همین دلیل است که لینوکس را معمولا گنو/لینوکس یا GNU/Linux می‌نامند) و با اضافه کردن سایر نرم‌افزارهای رایگان به آن، می‌توان از آن در موارد متعددی مانند سرویس دهنده‌ها، ایستگاه‌های کاری، کامپیوترهای روی میزی، ابر رایانه‌ها، ابزارهای صنعتی و پزشکی که دارای سیستم‌های درونه‌ای(Embedded) هستند، استفاده کرد.

از نظر فنی، گنو/لینوکس را می‌توان نمونه کد باز و آزاد سیستم عامل‌های خانواده یونیکس نامید. زیرا بر اساس استاندارد POSIX پیاده‌سازی شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراین گنو/لینوکس را می‌توان نواده سیستم عامل پرسابقه و مستحکم یونیکس دانست که البته خواص خوب آن‌را نیز به ارث برده است. اکنون تفاوت‌های اصلی گنو/لینوکس و ویندوز را با هم می‌شماریم:

امنیت در لینوکس و ویندوز:
امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی می‌کنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارت‌های تجاری جبران ناپذیری خواهد شد. امروزه همه به‌دنبال یک سکوی(Platform) امن‌تر برای اجرای برنامه‌های کاربردی و سرویس‌دهنده‌ها هستند. با این‌که مبحث امنیت یک مقوله نسبی است، گنو/لینوکس حرف‌های زیادی برای گفتن در سمت امنیت دارد. بسیاری از قابلیت‌های امنیتی که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرم‌افزارهای اضافی قابل دسترسی هستند، به‌طور درونی و پیش‌گزیده در گنو/لینوکس پیاده‌سازی شده‌اند.

گنو/لینوکس از ابتدا برای محیط‌های شبکه‌ای و چندکاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسایل امنیتی از ابتدا در آن شده است، در‌ حالی که ویندوز این‌گونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتی دارای نقاط ضعف فراوانی است. مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعف‌های امنیتی می‌تواند کل سیستم عامل را نابود کند، ولی در صورتی که مورد مشابهی در گنو/لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتوری خانگی کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستم عامل. این‌طور نیست که گنو/لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتی باشد، خیر، ولی باز بودن کد منبع آن باعث می‌شود تا بسیاری از اشکالات امنیتی پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسی برنامه پیدا شده و رفع شوند. در صورتی که اشکالی نیز در برنامه‌های منتشر شده یافت شود، به‌دلیل موجود بودن کد منبع به‌سرعت برطرف می‌گردد. در صورتی که در سیستم عامل ویندوز شما باید منتظر مایکروسافت بمانید.

سیستم عامل ویندوز دارای اشکالات امنیتی بسیاری است که به‌راحتی هم کشف نمی‌شوند و هنگامی کشف می‌شوند که خسارات جبران‌ناپذیری در اثر حمله از طریق آن ضعف‌های امنیتی رخ دهد که امثال آن را شاهد هستیم. در دنیای امنیت ضرب‌المثلی وجود دارد که امنیت با مخفی کاری حاصل نمی‌شود.
می‌توان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسی برای گنو/لینوکس وجود ندارد و این درحالی است که سالیانه بیش از 1000 ویروس و کرم مختلف برای سیستم عامل ویندوز ایجاد می‌شود. این به‌خاطر عدم گسترده بودن گنو/لینوکس نیست (حدود 70 درصد از سایت‌های وب در جهان بر روی سیستم عامل‌های خانواده یونیکس و گنو/لینوکس و سرویس‌دهنده وب آپاچی در حال اجرا هستند) بلکه به‌دلیل وجود حفره‌های امنیتی متعدد ویندوز و سیاست انحصارگرایی مایکروسافت است.
یعنی چه؟ مایکروسافت طوری رفتار و سیاست‌گذاری کرده است که مشتریان خود را فقط به محصولات خودش عادت دهد. بسیاری از کاربران ویندوز از اینترنت اکسپلورر و آوت‌لوک برای مرور وب و پست الکترونیک استفاده می‌کنند.

گنو/لینوکس: تنوع در انتخاب‌:
به‌دلیل آزاد بودن سیستم عامل گنو/لینوکس، هر گروه یا موسسه تجاری، یک نسخه خاص از آن که به توزیع یا پخش(Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است.
این توزیع‌های مختلف همگی گنو/لینوکس هستند، ولی هر یک معمولا برای یک یا چند امر خاص مانند سرویس‌دهنده، دیوار آتش، میزکار و ... طراحی شده‌اند و هریک قابلیت‌ها و بهینه‌سازی‌های خاص خودشان را به کاربران ارایه می‌کنند. کاربران در این میان آزادی انتخاب زیادی داشته و می‌توانند چیزی که کاملا نیازشان را برطرف می‌کند، انتخاب کنند. چیزی که در ویندوز نمی‌توان مفهومی برای آن پیدا کرد.

● سایر مقالات مرتبط با این موضوع