آشنایی با طرز کار سایت های ویکی و بررسی سایت ویکی پدیا
ویکی ها دانشنامه های آنلاینی هستند که مطالب آن ها توسط کاربران تولید می شود. در این مقاله نگاهی داریم به ماهیت و چگونگی کارکرد ویکی ها.
آیا تا به حال از جستجو در مورد مطلب یا مقاله ای در اینترنت خسته شده اید؟ آیا به خاطر تبلیغ ها و لینک های بیهوده و پوچ که هنگام جستجو صفحه مانیتورتان را پر می کند، از جستجو در اینترنت منصرف شده اید و به دنبال دایرة المعارف ها رفته اید؟ آیا به هنگام جستجو نام ویکی ها را در اولین نتیجه جستجو خود دیده اید؟ در اینجا نگاهی خواهیم داشت به ماهیت و چگونگی کارکرد ویکی ها.
ویکی ها دانشنامه های آنلاینی هستند که مطالب آن ها توسط خوانندگان بوجود می آیند. ویکی به زبان محلی هاوایی به معنای سریع است و «ویکی ویکی» که نام اولین ویکی ساخته شده در سال 1995 است به معنی «بدو، بدو» است .
از پر طرفدارترین ویکی ها می توان از ویکی پدیا نام برد. این سایت توسط شرکت ویکی مدیا اداره می شود و در سال 2001 پایه گذاری شده است. اگر درباره موضوعی در اینترنت جستجو می کنید احتمال این که به نام ویکی پدیا بر بخورید زیاد است و این دقیقا به خاطر فراگیر شدن استفاده از ویکی هاست و سهولت استفاده از آن ها دلیل استفاده بسیار بالای کاربران اینترنت از دانشنامه های آنلاین است. سهولت استفاده از ویکی ها به این دلیل است که هرکس از هرجای جهان می تواند به تمام مطالب این دانشنامه ها دست یابد.
«ویکی پدیا، دانشنامهٔ آزادی که هر کسی می تواند آن را ویرایش کند» تیتری است که در بالای صفحه اصلی ویکی پدیا نوشته شده است. شاید از شنیدن این جمله کمی به خواندن ادامه این مطلب شک کنید!
شنیدن این جمله، سوال هایی را در ذهن هر کسی ایجاد می کند. اگر اضافه کردن و تغییر و ویرایش مطالب ویکی ها برای همه آزاد باشد افراد سودجو می توانند با قرار دادن مطالب نا مربوط و یا حتی غیر اخلاقی، در زمانی کوتاه تمام مقالات را نابود کنند. پس چه کسی از این سوء استفاده جلوگیری می کند؟ برای پاسخ به این سوال به کارکرد ویکی پدیا نگاهی می اندازیم. ویکی پدیا تنها یکی از ویکی ها است و به خاطر پر طرفدار و جامع بودن آن در تمام زمینه هاست که ساختار و کارکرد آن را بررسی می کنیم.
● ساختار ویکی پدیا:
در صفحه اصلی ویکی پدیا یک قسمت خوش آمد گویی و یک نوار جستجو مشاهده می شود. در پایین صفحه ویرایش های متفاوت ویکی پدیا به زبان های مختلف وجود دارد. ویکی پدیا فارسی یکی از پروژه های ویکی مدیا است. از خدمات دیگر ویکی مدیا به زبان فارسی می توان به ویکی نبشته ( دانشنامه ادبیات)، ویکی واژه (فرهنگ واژه ها و اصطلاح نامه) ، ویکی گفتاورد (مجموعه ای از نقل قول ها ) و ویکی گونه (راهنمای گونه های زیستی) اشاره کرد.
ویکی ها چیزی جز صفحات متصل به هم مقالات و بحث ها نیستند. این پیوستگی و اتصال مطالب است که ویکی ها را گسترش می دهد. برای مثال در صفحه ویکی پدیای فارسی کلمه «اینترنت» را جستجو کنید. در داخل متن چندین لینک مشاهده خواهید کرد. روی کلمه «رایانه» که به صورت یک لینک درآمده کلیک کنید. به بحث رایانه راهنمایی می شوید و به همین ترتیب دوباره با تعدادی لینک داخلی در هر متن روبرو خواهید شد. اگر در بحث رایانه نمی دانید «لابنیتز» کیست، کافی است روی این کلمه کلیک کنید و به بحث لایبنیتز راهنمایی شوید.
حال ببینیم یک مطب در ویکی پدیا چگونه شکل می گیرد و کاربر ها چگونه آن ها را ویرایش می کنند.
تنها با ورود به ویکی پدیا و بدون نیاز به عضویت می توانید مطالب را فقط ویرایش کنید. ولی با عضو شدن در ویکی پدیا می توانید مطلب دلخواه خود را شروع کنید. باید بدانید که دانشنامه ها در برگیرنده مطالب شخصی یا مطالبی که موضوع محلی و گروهی دارند، نیستند و در صورت درج اینگونه مطالب، متن شما توسط کاربران حذف می شود.
با ویرایش و نوشتن مطالب و مباحث مختلف، بعد از مدتی شما به یکی از ویرایشگران اصلی در می آیید. به این ترتیب می توانید هر مطلبی که مناسب یک دانشنامه نیست را حذف کنید و یا دسترسی بعضی از اعضا برای ایجاد مطالب جدید را محدود کنید.
به این ترتیب مطالب جدید به ویرایشگر ها معرفی می شود و اگر مطلبی مناسب نباشد بلافاصله حذف می گردد. اگرچه هرکس تواننایی ویرایش مطالب را دارد ولی اگر مطلبی نا مناسبی اضافه گردد زمان زیادی طول نمی کشد که حذف شود. با این روش تقریبا تمام مطالب ویکی پدیا از محتوای خوبی برخوردار خواهد شد.
ویکی مدیا همچنان در حال گسترش خدمات خود است و تا به حال بیش از 10 میلیون مطلب به 235 ربان مختلف در ویکی پدیا ایجاد شده است.
بسیار جالب و آموزنده بود ممنون