آشنایی با تاریخچه دستگاه های پخش کننده موسیقی (Mp3 Player)
از زمان متداول شدن استفاده از نوار کاست و ضبط صوت در دنیا اندیشه ساخت ضبط صوت های کوچک قابل حمل هم در ذهن گردانندگان شرکت های بزرگ صنعتی شکل گرفت. اما سونی اولین شرکتی بود که در سال 1979 «واکمن» را روانه بازار کرد. «واکمن»ها به سرعت جای خود را در بازار باز کردند و سودی چند میلیارد دلاری برای سازندگان خود به ارمغان آوردند.
لذت گوش کردن به موسیقی در هر زمان و مکان چیزی نبود که مردم و به خصوص نسل جوان از آن صرف نظر کنند. واکمن ها به تدریج مدرن تر و کوچک تر شدند و امکانات مختلفی برای ضبط صدا و رادیو هم به آن ها اضافه شد.
اما سلطه واکمن های سنتی از اواخر دهه 1990 به پایان رسید.
جایگزین شدن استاندارد دیجیتال به جای استاندارد آنالوگ و ظهور رایانه ها و وسایل الکترونیک مدرن باعث شد تا نوارهای کاست و سیستم های پخش آن ها کم کم به خاطره مبدل شوند.
اولین دستگاه پخش صوت دیجیتال غیرمکانیکی در جهان توسط شرکت SeaHan Information Systems در سال 1997 تولید شد و پس از آن MP Man ساخته شد.
الف) Mp Man : استفاده از واکمن های دیجیتال یا همان mp3 Playerها با اختراع این فرمت برای ذخیره سازی موسیقی در اواخر دهه 90 بسیار متداول شد.
شاید یکی از مشهورترین mp3 Playerهای نسل اول، MP Man باشد که در سال 1998 عرضه شد. این دستگاه که اولین mp3 Player جهان نیز بود 250 دلار قیمت داشت و حافظه آن تنها 32 مگابایت بود. با این حساب این دستگاه حداکثر می توانست هشت قطعه موسیقی چهار دقیقه ای را در خود جای دهد. البته آن هایی که از ظرفیت این دستگاه ناراضی بودند می توانستند با پرداخت 77 دلار حافظه دستگاه را به 64 مگابایت ارتقا دهند.
ب) Diamond Rio PMP 300 : این دستگاه از موفقیت تجاری مناسبی برخوردار بود و باعث شد زمینه برای سرمایه گذاری و ساخت محصولات این چنینی هموار شود. Rio PMP 300 تنها چند ماه پس از عرضه MP Man به بازار آمد و مانند MP MAN تنها 32 مگابایت حافظه داشت. فروش فوق العاده این دستگاه در ایام کریسمس سال 98 هنوز از خاطره ها نرفته است.
همان طور که گفتیم موفقیت این دستگاه دست اندرکاران صنعت موسیقی دیجیتال را به این نتیجه رساند که این صنعت، صنعتی آینده دار است.
جالب آنکه دست اندرکاران صنعت موسیقی در آمریکا که اتحادیه ای موسوم به RIAA را در اختیار دارند و هرچند روز یک بار فرد یا افرادی را به خاطر به اشتراک گذاری غیرقانونی موسیقی تحت تعقیب قرار می دهند شرکت سازنده این Mp3 Player به نام Diamond را تحت تعقیب قرار دادند، زیرا معتقد بودند شرکت مذکور با ساخت دستگاه جدیدش به نقض کپی رایت قطعات موسیقی کمک کرده است. خوشبختانه این شکایت به جایی نرسید و RIAA در دادگاه باخت.
ج) Sensory Science Rave MP2100 : این Mp3 Player که در تابستان سال 1999 روانه بازار شد، اولین دستگاه از این نوع بود که حافظه آن از همان ابتدا 64 مگابایت بود و لذا شانزده قطعه موسیقی چهار دقیقه ای را در خود جای می داد. حافظه این دستگاه به راحتی قابل ارتقا به 96 مگابایت بود. Rave MP همچنین مجهز به میکروفن برای ضبط صدا هم بود. قابلیتی که در آن زمان بسیار چشمگیر به حساب می آمد.
د) I Jam IJ 100 : طول این Mp3 Player تنها حدود هفت سانتی متر و ضخامت آن کمتر از 5/1 سانتی متر بود. I Jam با وزن ناچیزش (کمتر از 100 گرم) به سرعت جای خود را در میان علاقه مندان به Mp3 Playerها باز کرد.
رادیوی FM از دیگر امکانات این دستگاه بود. I Jam برای اولین بار در پنج رنگ مختلف عرضه شد تا خریداران حق انتخاب بیشتری داشته باشند. متاسفانه شرکت سازنده این محصول به علت مشکلات مالی در سال 2002 تعطیل شد، وگرنه انتظار ساخت محصولات بدیع تری از آن می رفت.
ه) Creative Labs Nomad : این دستگاه Mp3 Player قابل حمل 32 مگابایت ظرفیت دارد و در ژوئن سال 1999 به قیمت 429 دلار عرضه شد. این محصول هم مجهز به امکانات ضبط صدا و رادیوی FM بود.
و) Juke Box PJB 100 : تا پاییز سال 1999 تمامی دستگاه های Mp3 Player عرضه شده 32 یا 64 مگابایت حافظه داشتند و حداکثر می توانستند هفت تا بیست قطعه موسیقی را در حافظه شان جای دهند. این مهم ترین مشکل دستگاه های این چنینی بود.
اما شرکتی به نام Remote Solutions از ایده ای هوشمندانه برای حل این مشکل استفاده کرد. این شرکت به جای حافظه های فلاش که ظرفیت پایینی داشتند از هارددرایوهای لپ تاپ به عنوان حافظه استفاده و با این کار Jukebox را طراحی کرد که 8/4 کیگابایت حافظه داشت و می توانست حدود 1200 قطعه موسیقی را در خود جای دهد. قیمت این محصول 799 دلار بود.
PJB 100 اگرچه بزرگ و سنگین بود، اما نوع طراحی و حافظه بالای آن موجب شده که مردم از آن استقبال کنند. طی سال های بعد مدل های متنوعی از Jukebox با حافظه های بیشتر عرضه شد. این Mp3 Player به نوعی پدربزرگ ipod اپل هم به حساب می آید.
اما با گذشت این دوره اولیه در سال 2000 شرکت iRiver اولین وسیله صوتی دیجیتال خود را عرضه کرد.
سال 2001 نیز نقطه عطفی در این زمینه بود. شرکت اپل و مغز متفکر آن استیو جابز، iPod و نرم افزار iTunes را عرضه کردند. با عرضه iTunes برای اولین بار بارگذاری قانونی موسیقی ممکن شد. این دو محصول به گسترش بازار موسیقی و افزایش تعداد علاقه مندان به این مقوله کمک فراوانی کردند. از آن زمان به بعد ده ها دستگاه Mp3 Player عرضه شد و سازندگان بسیاری از آن ها هم مدعی شدند که iPod را به زمین خواهند کوبید اما طی پنج سال اخیر iPod کماکان قدرت خود را حفظ کرده است.
در سال 2004، مایکروسافت فناوری جدیدی موسوم به Digital Rights Management را اختراع کرد. این فناوری به کاربران امکان می داد تا قطعه موسیقی مورد علاقه خود را از سرویس های به اشتراک گذاری قانونی موسیقی مانند Napster، Rhapsody و Yahoo Music Unlimited کرایه کنند و سپس آن ها را به دستگاه های Mp3 player سازگار منتقل کنند.
در سال 2006، شرکت MSI اولین دستگاه دیجیتال پخش موسیقی که با انرژی خورشیدی کار می کند را طراحی و عرضه کرد.
این محصول اولین بار در نمایشگاه سبیت آلمان به نمایش درآمد.
● انواع Playerهای موسیقی
هم اکنون سه نوع دستگاه دیجیتال پخش موسیقی در جهان وجود دارد.
الف) MP3 CD Player : این دستگاه ها توانایی پخش CD را دارند و اغلب هم برای گوش دادن به محتویات CDهای صوتی و هم برای شنیدن CDهای حاوی MP3 یا دیگر فایل های صوتی دیجیتال به کار گرفته می شوند.
ب) Player های فلاش: در این نوع دستگاه ها، فایل های صوتی دیجیتال روی انواع کارت های حافظه ذخیره می شوند. به علت محدودیت های فنی، ظرفیت این Playerها معمولا پایین بوده و از 128 مگابایت تا شش گیگابایت در نوسان است. مهم ترین مزیت این Playerها آن است که می توان به سادگی به ظرفیت شان افزود و مانند Playerهای مجهز به هارد درایو محدودیت ندارند. Playerهای یاد شده معمولا با Key Driveهای USB هم سازگار هستند. انتظار می رود ظرف چند سال آینده ظرفیت Playerهای فلاش از ظرفیت Playerهای مجهز به هارد درایو بیشتر شود.
ج) Hard Drive Players یا Jukebox های دیجیتال : این وسایل توانایی خواندن فایل های صوتی دیجیتال از روی هارددرایو را دارند. این Playerها از ظرفیت بیشتری برخوردارند که از 5/1 تا 100 گیگابایت در نوسان است. با این حساب مجموعه های فراوانی از Mp3های مختلف را می توان روی آن ها ذخیره کرد. با توجه به ظرفیت و حجم فیزیکی، توانایی پخش تصویر و فایل های ویدئویی در این نوع Playerها به یک استاندارد متداول مبدل شده است. دستگاه iPod شرکت اپل و Zen شرکت Creative نمونه هایی از Jukeboxهای محبوب دیجیتال به حساب می آیند.