آموزش پارتیشن بندی با نرم افزار Partition Magic

 برنامه Partition Magic یکی از بهترین برنامه های پارتیشن بندی است که بنا به ادعای سازندگانش برنامه استاندارد پارتیشن بندی محسوب میشود.

مزایای این نرم افزار:

1- جایگزینی بسیار عالی برای برنامه Fdisk مایکروسافت که تحت داس اجرا میشه.

2- قابلیت تغیر اندازه پارتیشن ها بدون از دست دادن اطلاعات داخل اونها.

3- چسباندن چندین پارتیشن به یکدیگر و یا تبدیل یک پارتیشن به چند پارتیشن.

4- فرمت کردن و پارتیشن بندی در کمتر از چند دقیقه.

چه کسایی میتونن با Partition Magic کار کنن؟ اولا این رو بدونید که درسته که این برنامه یک برنامه کاملا حرفه ای است، ولی اینقدر کارکردن باهاش راحته که همه میتونن ازش استفاده کنند.

 از مزایای چندین پارتیشن داشتن اینه که اگه اطلاعات یک پارتیشن در اثر ویروس و یا به علت سهل انگار از بین بره، اطلاعات بقیه پارتیشنها باقی میمونه. دیگه اینکه میشه چندین سیستم عامل روی یک کامپیوتر داشت. مثلا خیلی ها ویندوز XP و ویندوز 98 یا ME رو باهم دارند.

File System های مختلف: فرض کنید که توی خونه یک کمد دارین که سه تا کشو داره. هر کشو هم مال یک نفره. هر کسی یکجوری وسایلش رو داخل کشو قرار میده. یکی وسایل رو مرتب کنار هم میچینه. یکی وسایلش رو مرتب پشت سر هم داخل کشو چیده و هر چیزی معلومه کجا قرار داره. یکی هم وسایلش رو درهم ریخته داخل کشو. یکی هم کشوهاش خالی و مرتبه و تمام وسایلش رو ریخته وسط اطاق! طریقه چیدن وسایل داخل کشو رو میشه به سیستم مدیریت فایل در هارد دیسک تشبیه کرد.

شما اطلاعاتتون رو بر روی هارد داخل فایلها و شاخه های مختلف ذخیره میکنید. این فایلها در جاهای مختلف هارد ذخیره میشن و شما ممکنه چندتایی از فایلها رو پاک کنید و مجدد فایل جدید جای اونها بریزید. این وظیفه File System هست که به ویندوز بگه کجای هارد خالی هست و اطلاعات رو کجا ذخیره کنه و فایلی که میخواهید پاک کنید از کجای هارد دیسک پیدا کنه. File System های مختلفی وجود داره که مهمترینهاش رو توضیح میدم.

1- FAT یا File Allocation Table سیستمی بود که از زمان داس مورد استفاده بود و به FAT 16 مشهور بود. این سیستم که هنوز هم ویندوزهای مختلف میشناسنش و اطلاعات داخلش رو نشون میدن، در زمان خودش خیلی خوب بود. ولی بعدها که هارد دیسکهای ظرفیت بالا به بازار اومد. دیگه نمیتونست مدیریت مناسبی برای حجمهای بالا ارایه کنه. از محدودیتی که FAT 16 داشت این بود که نمیشد پارتیشنهایی بزرگتر از 2 گیگابایت داشت. به همین خاطر از ویندوز 98 به بعد، یک سیستم دیگه اومد به نام FAT 32. 2- FAT 32، که نسخه تکمیل شده FAT16 است، با ویندوز 98 به بازار اومد و خیلی از اشکالات FAT16 رو از بین برد.

2- FAT 32 میتونه پارتیشنهایی به بزرگی 2 ترابایت ( 2000 گیگابایت) داشته باشه ولی هنوز محدودیت حجم فایل وجود داره. یعنی حداکثر اندازه یک فایل میتونه 4 گیگابایت باشه. این فایل سیستم رو هنوز تمامی سیستم عاملهای مایکروسافت (البته از ویندوز 98 به بالا) میشناسن.

3- NTFS یا New Technology File System که با ویندوز NT به بازار اومد و میتونست اشکالات FAT یا FAT32 را برای هاردهای بزرگ پوشش بده و به عنوان یک فایل سیستم برای هاردهای ظرفیت بالا و هاردهای سرورها شد. از خصوصیات این فایل سیستم میشه به عدم محدودیت اندازه فایل و پارتیشن و جلوگیری از نوشتن اطلاعات بر روی نقاط معیوب هارددیسک (Bad Sector)، قابلیت رمزگذاری بر روی اطلاعات و محدود کردن دسترسی بر اساس کاربر اشاره کرد. پارتیشنهایی که از این فایل سیستم استفاده میکنن رو فقط میشه توی ویندوزهای NT، 2000، XP و NET. استفاده کرد. یعنی در ویندوز 98 یا ME نمیتونید اطلاعات داخل اونها رو بخونید یا بنویسید. (البته برنامه های کمکی برای این کار وجود داره)

4- Linux Ex2/ Ex3 دو فایل سیستم معروف لینوکس هستند که به صورت پیش فرض در نسخه‌های مختلف لینوکس استفاده میشه. اگر تا بحال فقط از ویندوز استفاده کردین احتمالا این فایل سیستم رو تا به حال ندیدین. خصوصیت بارز اون امکان داشتن پارتیشن تا اندازه 4 ترا بایت (4000 گیگابایت) و قابلیت بازیابی بسیار بالای اطلاعات است. هیچکدام از سیستمهای عامل ماکروسافت تا به حال امکان استفاده از پارتیشنهای لینوکس رو در اختیار نگذاشتن، یعنی اطلاعات داخل اونها رو نمیشه (البته نرم افزارهای خاصی برای این کار هست) خواند و نوشت.

5- انواع دیگر: فایل سیستمها به همین تعداد محدود نمیشن. تقریبا هر سیستم عاملی برای خودش یک فایل سیستم مجزا داره، مثلا Novel یا Os/2 هر کدوم فایل سیستم خودشون رو دارن ولی کسی که با ویندوز کار میکنه، کمتر با اونها سر و کار داره.

انواع پارتیشن‌ها:

به طور کلی در یک تقسیم بندی دیگه میشه پارتیشنها رو به 3 دسته تقسیم کرد:

1- Primary که معمولا پارتیشن اصلی و اولیه محسوب میشه برای اینکه سیستم‌عاملهای ماکروسافت (منظورم انواع Dos و Windows است) بتونن اجرا (Boot) بشن لازمه که حداقل یک پارتیشن از این نوع وجود داشته باشه و اسم اون هم C باشه. ممکنه شما هم ویندوز را توی پارتیشن دیگری نصب کرده باشین، ولی حتما باید یک پارتیشن Primary داشته باشین که اسمش هم C باشه. ویندوز توی این پارتیشن یک سری فایل سیستمی میریزه که اگه نباشه ویندوز اجرا نمیشه. (مثلا توی ویندوز XP فایلهای Boot.ini, NTDETECT.COM از فایلهای سیستمی هستند که توی پارتیشن C ریخته میشن)

2- Extended در اصل این نوع پارتیشن خودش یک جور پارتیشن Primary محسوب میشه که به عنوان یک ظرف برای پارتیشن‌های Logical به کار میرن. اگه هارد دیسک شما بیشتر از یک پارتیشن داشته باشه، حتما یکی از این پارتیشنها داره. (در برنامه پارتیشن مجیک با رنگ آبی آسمانی نشون داده شده.)

3- Logical وقتی بخواهیم بیش از یک پارتیشن داشته باشیم، باید بعد از پارتیشن اصلی (Primary) یک پارتیشن Extended داشته باشیم و داخل اون رو میتونیم به هر تعداد پارتیشن که بخواهیم تقسیم کنیم. معمولا پارتیشنهای D , E و .. که همه دارند از این نوعه. البته نوع File System این پارتیشنها میتونه متفاوت باشه و مثلا یک پارتیشن Logical از نوع Fat32 و یکی از نوع NTFS داشت. 

 اول که برنامه رو نصب کنید. بعد از نصب یه صفحه جمع و جور باز میشه که سه قسمت مهم داره:

1- نقشه دیسک

2- صفحه کنترل

3- دکمه های اجرایی نمای کلی نرم افزار و قسمتهای مختلف آن

نقشه دیسک، یک نمای کلی از هارد دیسک شما نشون میده، با یک نگاه میتونید بگین که هر پاریتیشن چقدر جا گرفته و از چه سیستمی (File System) استفاده میکنه. به عنوان مثال من چهارتا پارتیشن دارم. اولی که C هست و اسمش رو هم OS گذاشتم. نقشه دیسک نشانگر نوع پارتیشنها و حجم اونهاست. اطلاعات هر پارتیشن با نگاه داشتن ماوس بر روی آن دیده میشه کافیه ماوس رو روی هر کدوم از پارتیشن های نشون داده شده ببرین تا تمامی اطلاعاتش رو نشونتون بده. رنگها توی این برنامه خیلی مهم هستند، اگه به راهنمای رنگهای پایین صفحه یه نگاه بکنید، خیلی ساده میتونید نوع پارتیشنها رو تشخیص بدین.

راحت ترین کاری که پارتیشن مجیک انجام میده تغیر اندازه دادن یک پارتشن است. (البته تغییر اندازه پارتیشن Primary و اون پارتیشنی که روش ویندوز نصب کردین یک کم سخت تره.) برای این کار کافیه روی پارتیشنی که میخواهین تغیر اندازه بدهیدش، راست کلیک کنید و از منوی باز شده گزینه Resize / Move رو انتخاب کنید. از کادری که باز میشه میتونید اندازه جدید پارتیشن رو انتخاب کنید. توی این کادر چند قسمت مهم وجود داره:

1- Free Space Before که میزان فضای خالی قبل از پارتیشن رو نشون میده. اگه بخواهید پارتینش رو جابجا کنید، این مقدار تغیر میکنه در غیر این صورت مقدار صفر باید باقی بمونه.

2- New Size اندازه جدیدی است که میخواهید پارتیشن پیدا کند. این مقدار رو نمیتونید از مقدار فضای اشغال شده هارد کوچکتر در نظر بگیرید. (قسمت مشخص شده با سبز تیره)

3- Free Space After میزان فضایی که میخواهید بعد از این پارتیشن خالی بماند.

4- Cluster Size رو تغییر ندهید. تشکیل یک پارتیشن جدید: این برنامه خیلی راحت‌تر و سریعتر از برنامه‌ای مثل Fdisk پارتیشنهای جدید تشکیل میده، برای همین خیلی از کسانی که میخواهند سریعتر پارتیشن بندی کنند، همه عملیات تشکیل پارتیشنهای جدید رو با این برنامه انجام میدهند. برای این کار کافیه یک جای خالی هارد دیسک که در نقشه دیسک با رنگ خاکستری تیره نشون داده میشه، راست کلیک کرده و گزینه Create رو انتخاب کنید. توی کادر جدیدی که باز میشه، میتونید مشخصات پارتیشن جدید رو انتخاب کنید.

تنظیماتش به قرار زیر است:

1- Create as که مشخص میکنه چه نوع پارتیشنی میخواهید بسازید.

2-extended که نوع File System رو انتخاب میکنه

3- Label که اگه دوست داشته باشید میتونید یک اسم برای پارتیشن انتخاب کنید. (این مورد اختیاری است)

4- Size که اندازه پارتیشن جدید رو انتخاب میکنید.

(میشه در قسمت Percent هم درصد اشغال فضای هارد رو توسط این پارتیشن جدید که قراره ساخته بشه مشخص کرد). موارد دیگری هم هست ولی چون زیاد استفاده نمیشه توضیح نمیدم.

پارتیشن بندی یک هارد کاملا خالی از اول:

میخواهیم یک هارد 40 گیگابایتی خالی رو پارتیشن بندی کنیم.

1- ابتدا با راست کلیک کردن بر روی نوار خاکستری و انتخاب گزینه Create و انتخاب کردن گزینه‌ها همانند زیر پارتیشن Primary میسازیم که حجمش 25 درصد حجم کل هارد باشد.

تنظیمات: Create as: Primary، Partition Type: Fat32، Label:Win، Percent of allocated Space:25%

دقت کنید که در هنگام ساختن پارتیشن، کافی است یکی از گزینه‌های حجم درخواستی یا درصد را پر کنیم. در مثال بالا ما با انتخاب 25 درصد، در اصل یک چهارم حجم هارد را به پارتیشن اولیه اختصاص دادیم.

2- در مرحله دوم باید یک پارتیشن از نوع Extended بسازیم که کل فضای باقیمانده هارد رو اشغال کنه. چون همونطور که قبلا گفتیم، پارتیشنهای Extended در اصل برای نگهداری پارتیشنهای Logical ساخته میشن. پس مجدد در فضای خالی نوار خاکستری (که الان یک چهارم سمت چپش رو فضای پارتیشن C اشغال کرده) راست کلیک کنید و Crearte رو انتخاب کنید. فقط کافیه Partition Type رو روی Extended بگذارید و اندازه اون رو 100 درصد انتخاب کنید. (چون میخواهیم کل فضای باقی مونده رو به پارتیشن Extended اختصاص بده.)

3- داخل پارتیشن Extended که الان ساخته شده (کادر آبی آسمانی) راست کلیک کرده و Create رو انتخاب میکنیم. با انتخاب Logical برای Create as و Fat32 برای Partition Type و تایپ کردن 10000 در کادر Size یک پارتیشن 10 گیگابایتی از نوع Fat32 تشکیل میدهیم.

4- مرحله بالا رو مجددا انجام میدهیم.

5- مرحله فوق رو مجدد تکرار میکنیم. با این تفاوت که در جای Size عددی تایپ نکرده و در قسمت Percent مقدار 100 رو تایپ میکنیم. بدین صورت یک پارتیشن با میزان فضای باقی مانده از 2 پارتیشن قبلی تشکیل میشود.

6- بعد از انجام شدن همه این عملیات، کافی است برای اجرا شدن این تغییرات بر روی دکمه Apply در قسمت سمت چپ و پایین صفحه قرار دارد کلیک کنید. بعد از تایید اینکه آیا میخواهید عملیات انجام شود، کلیه این کارها با سرعت انجام میشود. (گاهی اوقات یک پارتیشن در حال استفاده است و برنامه از شما میپرسد که کامپیوتر را ریست کند و عملیات را انجام دهد، که در اینجور مواقع اگر مطمئن هستید که پارتیشن بندی به درستی انجام شده است، قبول کنید تا بقیه کارها بطور خودکار انجام شود.)

توجه: در هر مرحله از کار که به نظرتان اندازه پارتیشن یا تنظیمات مناسب نیامد، با کلیک کردن بر روی دکمه Undo از عمل قبلی صرف نظر کرده و عمل جدیدی انجام دهید. دقت کنید که اگر بطور مثال یک پارتیشن جدید ساخته و حجم آن را 10 گیگابایت در نظر گرفته باشید و بعد نظرتان تغیر کند و بخواهید سایز آن را به 12 گیگابایت تغیر دهید، نباید آن پارتیشن را Resize کنید، زیرا در این صورت پارتیشن مجیک یکبار پارتیشنی 10 گیگی ساخته و سپس آن را به اندازه 12 گیگابایت تغییر اندازه میدهد.